Năm 2019, trên cơ sở các Chương trình, Đề án của Bộ Tư pháp, Hội đồng đã tham mưu cho Ủy ban nhân dân (UBND) tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện các chương trình, đề án về PBGDPL như: Đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật tại một số địa bàn trọng điểm về vi phạm pháp luật; Đề án “Đẩy mạnh phổ biến nội dung cơ bản của Công ước quốc tế về các quyền dân sự, chính trị và pháp luật Việt Nam về các quyền dân sự, chính trị cho cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân giai đoạn 2015-2020” ; Đề án “Tuyên truyền, phổ biến trong cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân về nội dung của Công ước chống tra tấn và pháp luật Việt Nam về phòng, chống tra tấn; kế hoạch thực hiện “Chương trình phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2017-2021” ; Đề án “Tăng cường công tác phổ biến, giáo dục pháp luật nhằm nâng cao ý thức pháp luật cho thanh, thiếu niên”; Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật giai đoạn 2019-2021”... Nội dung các kế hoạch đã phân định rõ trách nhiệm của các ngành, đảm bảo đúng trọng tâm, trọng điểm, phù hợp với điều kiện thực tế của địa phương.
Đối với công tác tham mưu định hướng triển khai nội dung, hình thức phổ biến giáo dục pháp luật, đã được Hội đồng quan tâm, thường xuyên quán triệt đầy đủ và sâu sắc về ý nghĩa, vai trò, tầm quan trọng của công tác PBGDPL cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và nhân dân; tiếp tục triển khai Hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2013. Trong năm 2019, tập trung vào các luật, pháp lệnh, văn bản mới ban hành hoặc thông qua năm 2018 và năm 2019; các văn bản do Hội đồng nhân dân, UBND các cấp ban hành có liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh, quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, trọng tâm là các lĩnh vực: cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí, hỗ trợ khởi nghiệp, khiếu nại, tố cáo, bảo vệ môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, phòng chống cháy nổ, an toàn giao thông đường bộ… Các văn bản pháp luật được tuyên truyền, phổ biến bằng hình thức đa dạng, phong phú, hiệu quả, tiết kiệm và phù hợp với các đối tượng được tuyên truyền như: tổ chức hội nghị trực tiếp về PBGDPL; tổ chức cuộc thi tìm hiểu pháp luật; cấp phát tài liệu pháp luật; PBGDPL qua các phương tiện thông tin đại chúng, tủ sách pháp luật, câu lạc bộ pháp luật, câu lạc bộ trợ giúp pháp lý, công tác xét xử, công tác hòa giải ở cơ sở; đăng tải thông tin pháp luật trên Cổng/Trang thông tin điện tử... Trong đó, hình thức tổ chức hội nghị trực tuyến đang ngày càng phát huy hiệu quả do tính tiện lợi, tiết kiệm (hình thức này được áp dụng từ năm 2013).
Ngoài ra, nhiều hình thức, mô hình PBGDPL đang được triển khai và phát huy hiệu quả tích cực như: Chuyên mục“Văn bản, chính sách mới”của Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh; phát hành Bản tin Tư pháp hàng quý cấp phát đến Tủ sách pháp luật cấp xã làm tài liệu tuyên truyền; chuyên mục “Đoàn viên thanh niên tìm hiểu pháp luật” trên Trang thông tin điện tử của Tỉnh Đoàn thanh niên .Mô hình phổ biến pháp luật “Mỗi tuần một câu hỏi, một đáp án” của Bộ chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh; cuộc thi sân khấu hóa tìm hiểu kiến thức pháp luật duy trì hàng năm tại địa bàn cơ sở của UBND huyện Nguyên Bình; Chuyên mục “Pháp luật và Đời sống” phối hợp giữa Sở Tư pháp với Đài phát thanh và Truyền hình Cao Bằng, thường xuyên phát sóng, tuyên truyền pháp luật, đưa tin về các hoạt động thực thi pháp luật tại địa phương; mô hình lồng ghép tuyên truyền văn bản pháp luật vào các nội dung sinh hoạt chi hội phụ nữ; mô hình phổ biến pháp luật qua các câu lạc bộ nông dân với pháp luật của Hội Nông dân tỉnh; mô hình phối hợp với Trung tâm học tập cộng đồng tổ chức các hội nghị phổ biến pháp luật của một số xã, phường, thị trấn...
Năm 2019, toàn tỉnh đã tổ chức được 10.644 hội nghị phổ biến pháp luật, với 169.950 lượt người tham dự; tổ chức thi tìm hiểu pháp luật được 104 cuộc, thu hút 15.964 lượt người dự thi; phát hành tài liệu PBGDPL được 37.495 bản, trong đó đăng tải 11.490 tài liệu trên Internet.
Đối với công tác chỉ đạo, hướng dẫn triển khai nhiệm vụ tuyên truyền, phổ biến giáo dục trong nhà trường và các đối tượng đặc thù theo Luật Phổ biến giáo dục pháp luật đảm bảo nội dung đúng trọng tâm, trọng điểm và hình thức phù hợp từng đối tượng; hướng dẫn tham mưu xây dựng, quản lý, khai thác Tủ sách pháp luật đảm bảo hiệu quả theo Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ về xây dưng, quản lý, khai thác tủ sách pháp luật. Theo đó ,toàn tỉnh hiện có 163 Tủ sách pháp luật tại các xã đặc biệt khó khăn cần được tiếp tục duy trì xây dựng, quản lý, khai thác theo Quyết định số 14/2019/QĐ-TTg ngày 13/3/2019 của Thủ tướng Chính phủ. Trong năm 2019, Sở Tư pháp đã cấp phát 27 đầu sách pháp luật cho 163 Tủ sách pháp luật của các xã đặc biệt khó khăn để hỗ trợ xây dựng tủ sách pháp luật cho các xã, phục vụ nhu cầu khai thác tìm hiểu pháp luật cho cán bộ, công chức và Nhân dân trên địa bàn các xã.
Hội đồng thực hiện tốt chức năng tham mưu hướng dẫn thực hiện Ngày pháp luật nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 2019. Trên cơ sở hướng dẫn của tỉnh, các sở, ban, ngành, UBND các huyện, thành phố đã xây dựng kế hoạch và tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật năm 2019 tại cơ quan, đơn vị, địa phương đảm bảo thiết thực, hiệu quả. Cụ thể như: Sở Tư pháp đã phối hợp với Ủy ban nhân dân thành phố Cao Bằng, Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Quang tổ chức hoạt động hưởng ứng ngày pháp luật năm 2019 tại xã Vĩnh Quang, thành phố Cao Bằng; Uỷ ban nhân dân huyện Nguyên Bình, tổ chức cuộc thi “Tuyên truyền Luật bảo vệ môi trường” tại xã Tam Kim, huyện Nguyên Bình bằng hình thức sân khấu hóa thu hút được hơn 450 lượt người xem; thực hiện treo băng rôn, khẩu hiệu trước cổng cơ quan, đơn vị, các tuyến đường, tuyến phố trung tâm... Ngày Pháp luật đã trở thành một sự kiện chính trị - pháp lý quan trọng và là ngày hội của toàn dân nhằm tôn vinh Hiến pháp và pháp luật; được thực hiện đồng bộ và thống nhất trong phạm vi toàn tỉnh, huy động được sự tham gia, phối hợp thực hiện của các cấp, các ngành, các tổ chức, đoàn thể, sự hưởng ứng của toàn dân.
Có thể nói, năm 2019, hoạt động của Hội đồng tiếp tục được duy trì và triển khai nề nếp. Công tác PBGDPL được hướng dẫn, chỉ đạo kịp thời đến các thành viên Hội đồng, bám sát chương trình kế hoạch của Hội đồng Trung ương và chỉ đạo của HĐND và HĐND tỉnh đề ra trong năm 2019 và phù hợp với điều kiện địa phương, đơn vị. Các thành viên Hội đồng tỉnh và Hội đồng cấp huyện đã tích cực phối hợp với cơ quan thường trực trong việc tổ chức các hoạt động PBGDPL. Các văn bản pháp luật mới liên quan đến ngành, lĩnh vực của cơ quan, đơn vị, địa phương được tổ chức tuyên truyền, phổ biến kịp thời đến đông đảo tầng lớp cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh trong năm 2019 tiếp tục được tăng cường, kịp thời triển khai các văn bản pháp luật mới đi vào cuộc sống, tạo sự chuyển biến mạnh mẽ về ý thức tôn trọng và chấp hành pháp luật trong cán bộ và nhân dân. Các hoạt động PBGDPL được tiến hành thường xuyên, liên tục, trọng tâm là hướng về cơ sở, gắn với việc thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở, chương trình xây dựng nông thôn mới và công tác hòa giải ở cơ sở phục vụ nhiệm vụ chính trị địa phương. Thường xuyên đổi mới hình thức, phương pháp PBGDPL phù hợp với từng đối tượng; đưa công tác PBGDPL đi vào nền nếp và có hiệu quả, góp phần thực hiện tốt phương châm “Thượng tôn Hiến pháp và pháp luật”, “ Sống và làm việc theo Hiến pháp và Pháp luật”.
Năm 2020, tiếp bước những kết quả đạt được trong năm 2019, Hội đồng tỉnh tiếp tục tham mưu cho UBND tỉnh trong việc đề ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh; định hướng nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với thực tiễn thi hành pháp luật tại địa phương, kiện toàn và đi vào hoạt động thực chất, đúng chức năng, nhiệm vụ được giao của Hội đồng. Với một số nhiệm vụ trọng tâm như sau:
Một là, ban hành Kế hoạch hoạt động của Hội đồng năm 2020 trên cơ sở bám sát nhiệm vụ được giao trong Kế hoạch công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở và chuẩn tiếp cận pháp luật năm 2020; Kế hoạch triển khai Quyết định số 705/QĐ-TTg; phối hợp với Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp tỉnh ban hành và tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả Chương trình phối hợp số 28-CTr/BCĐCCTPTW-HĐPHTW năm 2019.
Hai là, triển khai công tác PBGDPL gắn với các nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh quốc phòng. Đổi mới nội dung, hình thức phổ biến pháp luật phù hợp với từng đối tượng, địa bàn. Tập trung phổ biến các văn bản pháp luật mới được ban hành và các văn bản pháp luật có liên quan đến đời sống của người dân, bằng các hình thức phù hợp. Ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin phục vụ hoạt động phổ biến giáo dục pháp luật.
Ba là, tổ chức thực hiện tốt các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp về công tác PBGDPL, đặc biệt là định hướng lựa chọn nội dung PBGDPL, lồng ghép các hoạt động để bảo đảm có trọng tâm, trọng điểm, không trùng lắp để giải quyết các vấn đề đột xuất, vướng mắc về thực tiễn thi hành pháp luật;
Bốn là, ban hành Kế hoạch hướng dẫn nội dung, hình thức tổ chức Ngày Pháp luật Việt Nam năm 2020; chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện các hoạt động hưởng ứng Ngày Pháp luật Việt Nam tại tỉnh bảo đảm hiệu quả.
Năm là, tổ chức khảo sát, đánh giá nhu cầu thông tin về pháp luật của người dân để lựa chọn trọng tâm, trọng điểm cần ưu tiên nguồn lực thực hiện; thường xuyên kiểm tra, sơ kết, tổng kết việc thực hiện để kịp thời điều chỉnh nội dung tuyên truyền, phổ biến cho phù hợp với từng địa bàn, đối tượng, lĩnh vực, thời điểm.
Sáu là, tăng cường tổ chức kiểm tra công tác PBGDPL và hoạt động của Hội đồng tại địa phương; kịp thời phát hiện khó khăn, vướng mắc, giải quyết theo thẩm quyền và đề xuất với Hội đồng phối hợp PBGDPL Trung ương xem xét, giải quyết./.
Vân Anh, Sở Tư pháp Cao Bằng