Thứ nhất: Mâu thuẫn giữa các bên (do khác nhau về quan niệm sống, lối sống, tính tình không hợp hoặc mâu thuẫn trong việc sử dụng lối đi qua nhà, lối đi chung, sử dụng điện, nước sinh hoạt, công trình phụ, giờ giấc sinh hoạt, gây mất vệ sinh chung hoặc các lý do khác:
Thứ hai: Tranh chấp phát sinh từ quan hệ dân sự như tranh chấp về quyền sở hữu, nghĩa vụ dân sự, hợp đồng dân sự, thừa kế, quyền sử dụng đất;
Thứ ba: Tranh chấp phát sinh từ quan hệ hôn nhân và gia đình như tranh chấp phát sinh từ quan hệ giữa vợ, chồng; quan hệ giữa cha mẹ và con; quan hệ giữa ông bà nội, ông bà ngoại và cháu; giữa anh, chị, em và giữa các thành viên khác trong gia đình; cấp dưỡng; xác định cha, mẹ, con; nuôi con nuôi; ly hôn;
Thứ tư: Vi phạm pháp luật mà theo quy định của pháp luật những việc vi phạm đó chưa đến mức bị truy cứu trách nhiệm hình sự, xử lý vi phạm hành chính;
Thứ năm: Vi phạm pháp luật hình sự trong trường hợp không bị khởi tố vụ án hình sự quy định tại Điều 107 Bộ luật tố tụng hình sự và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính theo quy định pháp luật; pháp luật quy định chỉ khởi tố vụ án theo yêu cầu của người bị hại nhưng người bị hại không yêu cầu khởi tố theo quy định tại Khoản 1 Điều 105 Bộ luật tố tụng hình sự và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phmj hành chính theo quy định của pháp luật; vụ án đã được khởi tố nhưng sau đó có quyết định của cơ quan tiến hành tố tụng về đình chỉ điều tra theo quy định tại Khoản 2 Điều 164 Bộ luật tố tụng hình sự hoặc đình chỉ vụ án theo quy định tại Khoản 1 Điều 169 Bộ luật tố tụng hình sự và không bị cơ quan nhà nước có thẩm quyền xử lý vi phạm hành chính theo quy định pháp luật;
Thứ sáu: Vi phạm pháp luật bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã, phường, thị trấn theo quy định tại Nghị định số 111/2013/NĐ-CP ngày 30/9/2013 của Chính phủ quy định chế độ áp dụng biện pháp xử lý hành chính giáo dục tại xã, phường, thị trấn hoặc có đủ điều kiện để áp dụng biện pháp thay thế xử lý vi phạm hành chính theo quy định tại Chương II Phần thứ năm của Luật xử lý vi phạm hành chính.
Nghị định cũng quy định 05 trường hợp không được hòa giải là: Mâu thuẫn, tranh chấp xâm phạm lợi ích của Nhà nước, lợi ích công cộng; vi phạm pháp luật về hôn nhân và giải đình mà theo quy định của pháp luật phải được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết; giao dịch dân sự vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội; vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự (trừ 03 trường hợp được tiến hành hòa giải nêu trên); vi phạm pháp luật mà theo quy định phải bị xử lý vi phạm hành chính (trừ trường hợp bị áp dụng biện pháp giáo dục tại xã phường, thị trấn theo quy định tại Nghị định số 111/2013/NĐ-CP); mâu thuẫn, tranh chấp về thương mại được thực hiện theo quy định của pháp luật về thương mại, mâu thuẫn tranh chấp về lao động được thực hiện theo quy định của pháp luật về lao động.
Trong trường hợp hòa giải viên ở cơ sở chưa xác định được vụ, việc có thuộc phạm vi hòa giải hay không thì đề nghị công chức Tư pháp – Hộ tịch hướng dẫn.
Hòa giải viên ở cơ sở được hưởng thù lao theo vụ, việc khi vụ, việc được tiến hành hòa giải đã kết thúc và hòa giải viên không vi phạm nghĩa vụ của hòa giải viên quy định tại Điều 10 Luật hòa giải ở cơ sở. Hòa giải viên khi gặp tai nạn hoặc rủi ro ảnh hưởng đến sức khỏe trong khi thực hiện hoạt động hòa giải ở cơ sở được hỗ trợ chi phí cần thiết, hợp lý cho việc cứu chữa, phục hồi sức khỏe và chức năng bị mất, bị giảm sút; được hỗ trợ thu nhập thức tế bị mất hoặc bị giảm sút. Gia đình của hòa giải viên bị thiệt hại về tính mạng trong khi thực hiện hoạt động hòa giải ở cơ sở thì được hỗ trợ một lần bằng tiền để chi phí cho việc cứu chữa, bồi dưỡng, chăm sóc hòa giải viên trước khi chết, người tổ chức mai táng được hỗ trợ chi phí cho việc mai táng.
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 25/4/2014, Nghị định này thay thế Nghị định số 160/1999/NĐ-CP ngày 18/10/1999 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Pháp lệnh về tổ chức và hoạt động hòa giải ở cơ sở.