Một là, nhận thức của các cấp uỷ, tổ chức đảng về vai trò, tầm quan trọng của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được nâng lên một bước; Các cấp, các ngành quan tâm đổi mới phương thức lãnh đạo, chỉ đạo, phát huy vai trò, trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các doanh nghiệp trong việc xây dựng và tổ chức thực hiện công tác này. Mặt trận và các tổ chức thành viên của Mặt trận Tổ quốc đã có nhiều cố gắng, phối hợp với các cơ quan nhà nước tích cực triển khai công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật cho các tầng lớp Nhân dân.
Hai là, bộ máy tổ chức, cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật từng bước được củng cố, kiện toàn; nhiều cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được bồi dưỡng về chính trị, nghiệp vụ; chất lượng hoạt động ngày càng được nâng lên. Nguồn kinh phí phục vụ công tác phổ biến, giáo dục pháp luật đã được quan tâm đầu tư năm sau cao hơn năm trước.
Ba là, hình thức phổ biến, giáo dục pháp luật không ngừng được đổi mới. Các hình thức được sử dụng hiệu quả như: thông qua các hội thi tìm hiểu pháp luật; tổ chức hội nghị, hội thảo, sinh hoạt Ngày Pháp luật; thông qua hòa giải cơ sở, câu lạc bộ pháp luật; thông qua hệ thống loa truyền thanh cơ sở, cấp phát tài liệu miễn phí; thành lập các Tổ, Đoàn công tác trực tiếp đến từng thôn, xóm, cụm dân cư, từng gia đình để vận động cán bộ, đảng viên và Nhân dân tự giác chấp hành pháp luật; Thông qua phương tiện thông tin đại chúng, qua công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo, trợ giúp pháp lý…
Bốn là, nội dung phổ biến, giáo dục pháp luật đã bám sát và phục vụ kịp thời việc triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Đảng, Nhà nước, phù hợp với yêu cầu nhiệm vụ cụ thể của từng đơn vị, địa phương; từng bước khắc phục được tính hình thức, trong đó định hướng tùy từng đối tượng để lựa chọn các nội dung phù hợp.
Sở Tư pháp - Cơ quan Thường trực của Hội đồng phối hợp phổ biến, giáo dục pháp luật tỉnh đã phát huy được vai trò chủ động trong việc tham mưu cho cấp uỷ, chính quyền cùng cấp triển khai thực hiện công tác này. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp đã thực hiện được vai trò liên kết, phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Ngoài việc tham mưu tổ chức thực hiện toàn diện nội dung công tác phổ biến, giáo dục pháp luật thì Sở Tư pháp, Phòng Tư pháp tham mưu Ủy ban nhân dân các cấp việc tuyên truyền các văn bản pháp luật gắn với nhiệm vụ chính trị của địa phương. Nổi bật như các đợt tuyên truyền, phổ biến pháp luật phục vụ đại hội Đảng các cấp; tuyên truyền phục vụ bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân nhiệm kỳ 2016-2021; tuyên truyền các Bộ luật, luật mới; tuyên truyền phổ biến hưởng ứng Ngày Pháp luật nước CHXHCN Việt Nam… Vì vậy, trình độ, nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, nhân dân được nâng lên một bước; các hành vi vi phạm pháp luật giảm dần, góp phần giữ vững an ninh chính trị, trật tự, an toàn xã hội.
Bên cạnh những kết quả đạt được hết sức quan trọng trên thì vẫn còn một số hạn chế như sau:
Trước hết, vẫn còn một số đơn vị, địa phương chưa quan tâm đúng mức đến việc lãnh đạo, chỉ đạo triển khai công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Một bộ phận cán bộ, đảng viên chưa tích cực tham gia vào các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật; chưa thực sự gương mẫu chấp hành pháp luật, lời nói chưa đi đôi với việc làm, từ đó làm ảnh hưởng không tốt đến công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Song song với vấn đề trên thì hiện nay hệ thống văn bản pháp luật phục vụ cho công tác phổ biến pháp luật quá nhiều. Do đó sẽ khó khăn trong việc lựa chọn lĩnh vực hoặc các quy định để tổ chức tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật. Việc áp dụng pháp luật phải căn cứ rất nhiều văn bản. Rất khó khăn trong việc tổ chức đánh giá mức độ tuân thủ pháp luật đối với từng văn bản, từng quy định cũng như thống kê cụ thể các quy định chưa được tuân thủ trên thực tế.
Bên cạnh đó, chất lượng, hiệu quả của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật chưa đồng đều. Thời lượng và chất lượng phổ biến, giáo dục pháp luật trên các phương tiện thông tin đại chúng chưa nhiều. Một số đơn vị, địa phương chưa thực sự chủ động thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, vẫn còn trông chờ vào sự chỉ đạo, hướng dẫn của cấp trên. Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật các cấp chưa phát huy hết tiềm năng của từng thành viên…
Nhằm phát huy những kết quả quan trọng, khắc phục một số hạn chế trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, tôi xin đưa ra một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác này trong thời gian tới như sau:
Thứ nhất, tiếp tục củng cố, nâng cao nhận thức và tăng cường sự lãnh đạo của cấp uỷ, tổ chức đảng các cấp trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Thường xuyên quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo các cơ quan nhà nước. Mặt trận Tổ quốc, các đoàn thể, các tổ chức kinh tế thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Phát huy vai trò chủ động, sáng tạo của hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật và các thành viên của Hội đồng trong việc tham mưu và tổ chức thực hiện kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật ở từng cơ quan, đơn vị, địa phương. Bảo đảm mọi chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đều được phổ biến kịp thời, đầy đủ đến toàn thể cán bộ, đảng viên và nhân dân. Tạo sự chuyển biến tích cực về nhận thức và ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của toàn thể cán bộ và nhân dân; góp phần thực hiện tốt các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội.
Thứ hai, tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện pháp luật và các cơ chế, chính sách về phổ biến, giáo dục pháp luật; xây dựng cơ chế thực hiện xã hội hoá, huy động sức mạnh tổng hợp của toàn xã hội tham gia vào công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Xác định rõ trách nhiệm của các cơ quan nhà nước, các đoàn thể và các tổ chức kinh tế trong việc triển khai thực hiện công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Có chính sách hỗ trợ nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật đối với nhân dân ở vùng sâu, vùng xa, người nghèo và đối tượng chính sách.
Thứ ba, gắn việc tuyên truyền, phổ biến các chủ trương, nghị quyết của đại hội đảng bộ các cấp và Nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII với việc xây dựng các văn bản quy phạm pháp luật và tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật; thể chế hoá kịp thời, đúng đắn và tổ chức thực hiện nghiêm túc các chủ trương, đường lối của Đảng. Thường xuyên quan tâm, đào tạo, bồi dưỡng và có cơ chế hợp lý, động viên, khuyến khích đội ngũ cán bộ làm công tác phổ biến, giáo dục pháp luật; gắn công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc tổ chức thực hiện các nhiệm vụ chính trị của từng cơ quan, đơn vị và địa phương; đầu tư kinh phí hợp lý cho công tác này.
Thứ tư, tiếp tục tăng cường sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Đề cao vai trò, trách nhiệm của các cơ quan truyền thông đại chúng, các cán bộ chuyên trách và Hội đồng phối hợp công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Xác định rõ nội dung, chương trình phối hợp tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật trong từng thời gian, phù hợp với từng cơ quan, đơn vị, địa phương; bảo đảm phục vụ kịp thời các nhiệm vụ chính trị, chuyên môn của từng cơ quan, tổ chức và địa phương. Thường xuyên kiểm tra, sơ kết, rút ra kinh nghiệm tốt để phát huy, kịp thời khắc phục những hạn chế, thiếu sót.
Thứ năm, tích cực đổi mới, đa dạng hoá các hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật phù hợp với đặc điểm, nhu cầu của từng nhóm đối tượng và các điều kiện, hoàn cảnh cụ thể của từng cơ quan, tổ chức và các địa phương; lồng ghép công tác phổ biến, giáo dục pháp luật với việc thực hiện các chương trình, các phong trào vận động quần chúng khác; thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra, đôn đố thực hiện chương trình, kế hoạch phổ biến, giáo dục pháp luật; kiểm điểm, phê bình, xử lý nghiêm khắc đối với những cơ quan, tổ chức, cá nhân không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao.
Thứ sáu, kết hợp chặt chẽ giữa công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật với việc tổ chức thi hành pháp luật; thường xuyên tổ chức các hoạt động kiểm tra, giám sát việc tuân thủ pháp luật của cơ quan, tổ chức và cá nhân; ngăn chặn kịp thời, xử lý nghiêm mọi hành vi vi phạm pháp luật, đặc biệt là những đối tượng vi phạm là cán bộ, đảng viên. Tăng cường trách nhiệm của các cơ quan có chức năng tổ chức thi hành pháp luật và các cơ quan tư pháp trong công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật. Gắn kết chặt chẽ công tác kiểm tra, giám sát, điều tra, truy tố, xét xử, thi hành án với việc tuyên truyền, phổ biến các quy định của pháp luật có liên quan nhằm nâng cao ý thức tôn trọng, chấp hành pháp luật của cán bộ và nhân dân.
Thứ bảy, cần quan tâm đầu tư cơ sở vật chất thoả đáng cho công tác phổ biến, giáo dục pháp luật.
Về kinh phí: Vấn đề kinh phí có ảnh hưởng không nhỏ tới kết quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật. Theo đó, hàng năm các địa phương, các cơ quan, đơn vị cần được quan tâm bố trí kinh phí thành mục riêng để phục vụ công tác này theo quy định của Nghị quyết số 166/2015/NQ-HĐND ngày 12/12/2015 của Hội đồng nhân dân tỉnh về quy định mức chi thực hiện công tác Phổ biến, giáo dục pháp luật và công tác hòa giải cơ sở trên địa bàn tỉnh.
Về Khoa học kỹ thuật - Công nghệ thông tin: Để thực hiện có hiệu quả công nghệ thông tin trong hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật thì giải pháp về đầu tư cơ cơ hạ tầng và ứng dụng công nghệ thông thông tin là cần thiết. Để thực hiện hiệu quả việc ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động này, UBND tỉnh cần thực hiện một số giải pháp sau: Đẩy mạnh tuyên truyền và nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức, người dân và doanh nghiệp về ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật, mà trước hết là lãnh đạo các cấp, các ngành. Quan tâm thực hiện phổ biến kiến thức trên các phương tiện thông tin đại chúng của tỉnh để phổ cập kiến thức công nghệ thông tin cho mọi tầng lớp xã hội. Thực hiện thông tin đầy đủ và kịp thời về quá trình hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật và kết quả việc thi hành văn bản QPPL. Từ đó, tạo ra nhu cầu mọi người dân có thể đóng góp ý kiến tham gia vào hoạt động này; Xây dựng dữ liệu thông tin về tình hình thi hành pháp luật. Việc xây dựng hệ cơ sở dữ liệu về tình hình thi hành pháp luật, triển khai xây dựng một số phần mềm dùng chung từ cấp thành phố đến cấp xã như: Hệ thống thư tín điện tử; Trang thông tin điện tử phục vụ điều hành; Hệ thống quản lý văn bản và hồ sơ công việc; Hệ thống quản lý văn bản và hồ sơ công việc; Hệ thống thông tin tổng hợp kinh tế - xã hội; Phòng họp trực tuyến…Hoạt động này giúp đẩy mạnh quan hệ phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành thành phố trong hoạt động theo dõi, nắm bắt thông tin về tình hình thi hành pháp luật
Bên cạnh đó, quan tâm kiện toàn hệ thống cán bộ và bộ phận chuyên trách công nghệ thông tin tại các Sở, Ban, Ngành và UBND cấp huyện. Có cơ chế phối hợp hiệu quả giữa cán bộ chuyên trách công nghệ thông tin và cán bộ chuyên môn tham gia vào hoạt động phổ biến, giáo dục pháp luật. Tạo điều kiện cho cán bộ, công chức được đào tạo về kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin trong xử lý công việc. Quy định về tiêu chuẩn, trách nhiệm, quyền lợi, yêu cầu đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của cán bộ, công chức đối với việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc./.
Nguyễn Hoa Phượng