Theo Nghị định này, Ngân hàng Nhà nước là cơ quan ngang Bộ của Chính phủ, Ngân hàng Trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ, hoạt động ngân hàng và ngoại hối; thực hiện chức năng của Ngân hàng Trung ương về phát hành tiền, ngân hàng của các tổ chức tín dụng và cung ứng dịch vụ tiền tệ cho Chính phủ; quản lý nhà nước các dịch vụ công thuộc phạm vi quản lý của Ngân hàng Nhà nước. Ngân hàng Nhà nước đại diện cho nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, Chính phủ Việt Nam tại: Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), Nhóm Ngân hàng Thế giới (WB), Ngân hàng Phát triển Châu Á (ADB), Ngân hàng Đầu tư Quốc tế (IIB), Ngân hàng Hợp tác Kinh tế Quốc tế (IBEC) và các tổ chức tiền tệ, ngân hàng quốc tế khác. Ngân hàng Nhà nước chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung, tiến hành đàm phán, ký kết điều ước quốc tế với các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế.
Từ ngày 26/12/2013, cơ cấu Ngân hàng Nhà nước Việt Nam bao gồm 27 đơn vị trực thuộc, trong đó có 01 Vụ và 02 cơ sở đào tạo được thành lập mới (Vụ Ổn định tiền tệ - tài chính; Trường Đại học Ngân hàng Thành phố Hồ Chí Minh và Học viện Ngân hàng). Đồng thời, Vụ Tín dụng cũng được đổi tên thành Vụ Tín dụng các ngành kinh tế; Vụ Dự báo, thống kê tiền tệ và Trung tâm Thông tin tín dụng lần lượt được đổi tên thành Vụ Dự báo, thống kê và Trung tâm Thông tin tín dụng quốc gia Việt Nam. Các đơn vị thuộc cơ cấu tổ chức của Ngân hàng Nhà nước được phép thành lập phòng theo yêu cầu thực tế của công việc.
Ngân hàng nhà nước có nhiệm vụ, quyền hạn sau: Trình Chính phủ dự án luật, dự thảo nghị quyết của Quốc hội, dự án pháp lệnh, dự thảo nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội; trình Thủ tướng Chính phủ dự thảo quyết định, chỉ thị và các văn bản khác thuộc lĩnh vực NHNN quản lý; ban hành thông tư, chỉ thị và các văn bản khác thuộc phạm vi quản lý nhà nước của NHNN; cấp, sửa đổi, bổ sung, thu hồi giấy phép thành lập và hoạt động của các tổ chức tín dụng, giấy phép thành lập chi nhánh ngân hàng nước ngoài, giấy phép thành lập văn phòng đại diện của tổ chức tín dụng nước ngoài; kiểm tra, thanh tra, giám sát ngân hàng; Kiểm tra, thanh tra đối với hoạt động ngoại hối, hoạt động kinh doanh vàng…Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước có trách nhiệm xây dựng chỉ tiêu lạm phát hàng năm để trình Chính phủ; tổ chức thống kê, thu thập thông tin về kinh tế, tiền tệ, ngân hàng trong nước và nước ngoài phục vụ việc nghiên cứu phân tích, dự báo diễn biến tiền tệ để xây dựng, điều hành chính sách tiền tệ quốc gia; công khai thông tin về tiền tệ và ngân hàng theo quy định của pháp luật; thực hiện quản lý Nhà nước về bảo hiểm tiền gửi theo quy định của pháp luật; kiểm tra, thanh tra đối với các hoạt động ngoại hối, hoạt động kinh doanh vàng và sử dụng các công cụ thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia (gồm: Tái cấp vốn, lãi suất, tỷ giá hối đoái, dự trữ bắt buộc, nghiệp vụ thị trường mở và các công cụ, biện pháp khác để thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia...).
Nghị định này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 26/12/2013 thay thế Nghị định số 96/2008/NĐ-CP ngày 26/08/2008.