1. Mô hình “Phổ biến, giáo dục pháp luật qua máy phát thanh di động (huyện Tân Phú Đông, tỉnh Tiền Giang)
Tân Phú Đông là huyện cù lao, bị ngắn cách với đất liền, là địa bàn kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn, dân cư ít, hệ thống giao thông hạn chế, một số tuyến đường chưa được xây dựng, kết nối, việc đi lại và đời sống người dân còn nhiều khó khăn... Do đó, việc xây dựng mô hình tuyên truyền, phổ biến pháp luật thông qua máy phát thanh di động là cần thiết, nhằm đáp ứng yêu cầu tuyên truyền, phổ biến pháp luật rộng rãi đến người dân, nhất là ở vùng sâu, vùng ven đê, khu vực dân cư thưa thớt.
- Đơn vị xây dựng mô hình: Ủy ban nhân dân xã Phú Thạnh, Phú Đông, huyện Tân Phú Đông.
- Đơn vị tổ chức thực hiện: Ủy ban nhân dân các xã trên địa bàn huyện.
- Đối tượng được tuyên truyền: Nhân dân trên địa bàn xã.
- Hình thức, cách thức thực hiện:
UBND xã tổ chức tuyên truyền trên hệ thống loa di động 03 lần/tuần, vào lúc 17 giờ đến 18 giờ, là thời điểm bà con đi làm về, nghỉ ngơi, nên rất thuận tiện cho việc lắng nghe và tiếp thu những nội dung tuyên truyền từ hệ thống loa di động của xã.
Ủy ban nhân dân xã bố trí mỗi ấp 01
máy phát thanh di động (loa di động) và 01 ổ đĩa di động USB. Máy phát thanh lưu động có kích thước nhỏ gọn, thuận tiện nhưng có sức lan tỏa lớn, bảo đảm cho người dân trên địa bàn dân cư nghe được mà một số ít người dân trên địa bàn lân cận cũng có thể nghe. Máy phát thanh di động nhỏ gọn, có thể vận chuyển đến tận nhà các hộ dân nằm sâu trên địa bàn xã. Đây là hình thức tuyên truyền pháp luật, cập nhật thông tin nhanh và gần gũi với người dân và mọi người dễ tiếp thu.
Ủy ban nhân dân xã lựa chọn những thông tin tuyên truyền ngắn gọn, dễ hiểu, dễ nhớ, gần gũi với người dân; tài liệu phục vụ tuyên truyền do công chức tư pháp - hộ tịch phối hợp công chức văn hóa - xã hội (văn hóa - thông tin) và cán bộ truyền thanh xã biên soạn. Nội dung tuyên truyền linh hoạt theo từng tuần, từng tháng, từng quý hoặc xuất phát từ yêu cầu thực tiễn. Xen kẽ giữa các thông tin tuyên truyền là những bài hát (nhạc phẩm) hay để thu hút người nghe. Nội dung tuyên truyền chủ yếu tập trung phát về các văn bản pháp luật như: Hiến pháp năm 2013; pháp luật về khiếu nại, tố cáo; phòng, chống tham nhũng; tổ chức chính quyền địa phương; nghĩa vụ quân sự; giao thông đường bộ, đường thủy; xử lý vi phạm hành chính; pháp luật về hình sự, dân sự, đất đai, hộ tịch, cư trú, bảo vệ môi trường...; một số quy định về trình tự, thủ tục, thời hạn đăng ký khai sinh, khai tử, kết hôn, xác nhận tình trạng hôn nhân; quy trình giải quyết thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông; quy định về cấp căn cước công dân, cấp số định danh cá nhân…
- Thời gian áp dụng thực hiện mô hình:
Mô hình đã được nhân rộng trên toàn địa bàn huyện Tân Phú Đông và thực hiện từ năm 2016 đến nay, đặc biệt là trong đại dịch COVID-19 được nhiều địa phương thực hiện để tuyên truyền các chủ trương, pháp luật, văn bản về phòng, chống dịch trong điều kiện giãn cách xã hội; được nhân rộng trên địa bàn tỉnh
[1]. Một số đơn vị trên địa bàn tỉnh còn mở rộng hình thức sử dụng loa phát thanh di động để tuyên truyền pháp luật trong các khu nhà trọ công nhân và các nhóm đối tượng khác.
- Hiệu quả của mô hình:
Việc tuyên truyền bằng loa di động có tác dụng trực tiếp, nhanh chóng, thiết thực, dễ nghe, dễ hiểu và mọi người đều được nghe, kể cả người ở nơi khác đi ngang qua, từ đó nâng cao hiểu biết và ý thức chấp hành pháp luật của người dân, góp phần hạn chế tình trạng tranh chấp, khiếu nại, vi phạm pháp luật trên địa bàn.
2. Mô hình “Sinh hoạt Ngày pháp luật lồng ghép sinh hoạt dưới cờ” (huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang)
- Đơn vị xây dựng mô hình: Phòng Tư pháp phối hợp với Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Chợ Gạo.
- Đơn vị tổ chức thực hiện: các Trường Tiểu học và Trường Trung học cơ sở trên địa bàn huyện.
- Đối tượng được tuyên truyền: các em học sinh tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn huyện.
- Hình thức, cách thức thực hiện: Mô hình này sinh hoạt theo định kỳ mỗi tháng 01 lần, vào lúc 6 giờ 45 phút hoặc 15 giờ 45 phút ngày thứ Hai (mỗi trường chọn 01 ngày thứ Hai của 01 tuần trong tháng và gửi lịch sinh hoạt về Phòng Giáo dục và Đào tạo biết để thông báo cho các ngành có liên quan tham gia).
Thời gian tổ chức tuyên truyền pháp luật: khoảng 20 phút.
+ 05 phút giới thiệu, phổ biến nội dung luật theo chủ đề sinh hoạt phù hợp với lứa tuổi của học sinh, nhất là pháp luật về trẻ em, an toàn giao thông...
+ 15 phút kiểm tra kiến thức pháp luật bằng cách trả lời câu hỏi và giải quyết tình huống.
Theo đó, sau khi thực hiện chào cờ Tổ quốc, giáo viên phụ trách đoàn, đội dẫn chương trình sinh hoạt, giáo viên dạy môn giáo dục công dân hoặc đại diện Phòng Tư pháp lên giới thiệu, phổ biến quy định pháp luật theo chủ đề đã chọn. Để kiểm tra kiến thức pháp luật mà các em tiếp thu được, Ban Tổ chức đưa ra 05 đến 08 câu hỏi và 02 tình huống ngắn gọn theo nội dung vừa được triển khai, em nào trả lời đúng thì được Ban Tổ chức thưởng 05 quyển tập (vở) để khích lệ tinh thần. Các tình huống đưa ra được diễn tả bằng hình ảnh minh họa do các em học sinh thực hiện, sau khi diễn minh họa xong, Ban Tổ chức đặt câu hỏi để các em xử lý tình huống câu hỏi đặt ra.
- Thời gian áp dụng thực hiện mô hình:
Mô hình đã được nhân rộng trên toàn địa bàn huyện Chợ Gạo và thực hiện từ năm 2017 đến nay; được nhân rộng trên địa bàn tỉnh.
- Hiệu quả của mô hình:
Mô hình sinh hoạt “Ngày pháp luật lồng ghép sinh hoạt dưới cờ” ở các trường học tiểu học, trung học cơ sở trên địa bàn huyện Chợ Gạo đã và đang phát huy vai trò, hiệu quả trong việc tìm hiểu pháp luật trong nhà trường. Đây là dịp để giáo viên và học sinh có điều kiện tìm hiểu thêm kiến thức pháp luật, nắm vững kiến thức pháp luật để chấp hành tốt pháp luật, bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
Mô hình đã đem lại cho nhà trường một sân chơi mang tính chất giáo dục cho các em về kiến thức pháp luật, tạo điều kiện cho các em có buổi sinh hoạt vui vẻ, thoải mái, nhẹ nhàng và thấy được cái đúng, cái sai qua các câu chuyện xử lý tình huống bằng hình ảnh minh họa, qua các câu hỏi có nội dung pháp luật,… để các em tránh được các hành vi vi phạm pháp luật và giúp các em chấp hành tốt pháp luật. Qua mô hình này, giáo viên và học sinh về còn truyền đạt lại cho gia đình, người thân đều được nghe, kể lại, giúp họ nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật./.