Tám năm trước đây, Phương - con gái đầu của ông Bá lấy chồng là người gốc Việt quốc tịch Pháp. Sinh con được 6 tháng, để thuận lợi trong việc kinh doanh cũng như giúp chồng quản lý công việc làm ăn, Phương đã mang con theo chồng sang Pháp sinh sống. Bốn năm đầu công việc kinh doanh của vợ chồng cô đều thuận lợi, nhưng sang năm thứ năm việc làm ăn đã bắt đầu gặp khó khăn, và đến nay thì việc kinh doanh của vợ chồng cô đã lâm vào cảnh bế tắc. Suy đi tính lại, hai vợ chồng bàn bạc mở hướng kinh doanh về Việt Nam, vì cơ hội phát triển ở Việt Nam là rất lớn.
Khi con trai cô được 3 tuổi, vợ chồng cô đã xin thôi quốc tịch Việt Nam của cả hai mẹ con và nhập quốc tịch Pháp, nay cô muốn hai mẹ con cùng về sinh sống ổn định tại Việt Nam để tiện việc làm ăn và chăm sóc con, còn chồng cô tiếp tục công việc kinh doanh nên sẽ đi về giữa hai quốc gia. Tuy nhiên, khi về Việt Nam cô muốn con cô được học ở trường quốc lập, được hưởng mức học phí và các quyền lợi như trẻ em Việt Nam. Đồng thời cháu vẫn được mang quốc tịch Pháp để thuận lợi cho việc học tập và làm việc ở nước ngoài về sau. Trong một lần về thăm quê, Phương mang băn khoăn chia sẻ với bố cô.
- Bố ạ. Con muốn nhập quốc tịch Việt Nam cho cháu để thuận tiện trong việc học tập và sinh hoạt, nhưng con cũng muốn giữ quốc tịch Pháp cho cháu để sau này nó còn học tập và công tác. Bố xem hỏi giúp con có giữ được 2 quốc tịch cho cháu không? thủ tục và điều kiện như thế nào?
- Làm gì phải hỏi ai. Hỏi luôn bố đây này.
Phương ngạc nhiên nhìn bố. Ông Bá đi vào phòng trong, một lúc quay ra với quyển “Luật quốc tịch Việt Nam năm 2008 và các văn bản hướng dẫn thi hành” trên tay. Ông Bá vừa cười vừa nói: “Các anh chị, lúc thì ở tây, lúc lại ở ta, đi đi về về chóng cả mặt, không có cái này thì làm sao mà giải quyết cho được”.
- Nhưng con nghe nói, ở Việt Nam mỗi người chỉ được phép mang một quốc tịch thôi bố ạ.
- Nghe là nghe thế nào, đấy là quy định cũ. Vừa rồi Quốc hội mới thông qua Luật quốc tịch Việt Nam năm 2008, một người có thể có hai quốc tịch đấy con ạ.
Ông Bá nheo nheo đôi mắt và bắt đầu mở từng trang sách, và dừng lại “Đây, Chương IV - Thay đổi quốc tịch của người chưa thành niên và của con nuôi. Điều 35 quy định: Khi có sự thay đổi về quốc tịch do nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam của cha mẹ thì quốc tịch của con chưa thành niên sinh sống cùng với cha mẹ cũng được thay đổi theo quốc tịch của họ; Khi chỉ cha hoặc mẹ được nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam thì con chưa thành niên sinh sống cùng với người đó cũng có quốc tịch Việt Nam hoặc mất quốc tịch Việt Nam, nếu có sự thỏa thuận bằng văn bản của cha mẹ; Trường hợp cha hoặc mẹ được nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam thì con chưa thành niên sinh sống cùng với người đó cũng có quốc tịch Việt Nam, nếu cha mẹ không thỏa thuận bằng văn bản về việc giữ quốc tịch nước ngoài của người con”.
Ông Bá nhìn con gái, mắng yêu: “Luật quy định cụ thể và rõ ràng thế mà chẳng chịu tìm hiểu, lại lo lắng không đâu”.
Phương vẫn lo lắng: Nhưng con đã thôi quốc tịch Việt Nam rồi mà.
Ông Bá: Thì làm thủ tục xin trở lại quốc tịch Việt Nam, có khó gì đâu!
Ông Bá lại giở sách tìm và đọc: Theo Điều 23 của Luật này thì người đã mất quốc tịch Việt Nam theo Điều 26 mà thuộc trường hợp xin hồi hương về Việt Nam hoặc có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, con đẻ là công dân Việt Nam, có đơn xin trở lại quốc tịch Việt Nam thì được xem xét trở lại quốc tịch Việt Nam.
- Thế, luật có bắt phải thôi quốc tịch nước ngoài không ạ?
- Ông Bá đọc tiếp: Người được trở lại quốc tịch Việt Nam thì phải thôi quốc tịch nước ngoài, trừ những người sau đây, trong trường hợp đặc biệt, nếu được Chủ tịch nước cho phép: Là vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ hoặc con đẻ của công dân Việt Nam; Có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam v.v… Như vậy, chính con cũng không phải thôi quốc tịch Pháp vì bố, mẹ đây vẫn là người Việt Nam.
Phương vui mừng: Con sẽ làm thủ tục xin trở lại quốc tịch Việt Nam. Sắp tới chồng con về sẽ lập văn bản thoả thuận về việc giữ quốc tịch nước ngoài và trở lại quốc tịch Việt Nam của cháu.
Ông Bá “Con cầm luôn quyển sách này mà tìm hiểu, trong này hướng dẫn cụ thể và chi tiết lắm”.
- Vâng, con cảm ơn bố rất nhiều. Nhờ bố mà con vỡ ra được nhiều điều đấy ạ.