Bà Năm: Lứa lợn này chỉ hơn 1 tháng nữa là xuất chồng được, tôi dự tính sửa sang tầng 3 để cuối năm lo chuyện thằng út. Ông tính thế có được không?
- Ông Năm: Nhà mình 2 tầng, ở thế này là thoải mái rồi, không cần cất thêm tầng 3 làm gì. Tôi dự định đầu tư thêm 1 khu nuôi lợn nái, chứ mỗi lần phải đi bắt giống vất vả và tốn kém lắm.
- Bà Năm: Không xây thêm được, ông không biết ở làng này người ta đang bảo nhau kiện vợ chồng mình ra toà đấy à!
- Ông Năm: Làm gì có chuyện đó, mình có vi phạm, trộm cắp của ai cái gì đâu.
- Bà Năm: Thế mà có đấy, người ta bảo mình vi phạm về bảo vệ môi trường. Tôi bận việc nên quên chưa kể cho ông biết, hôm kia tôi vừa chửi nhau với lão Đồng và mụ Cam, chúng nó đổ cho mình gây ô nhiễm con mương sau nhà và sẽ kiện ra toà đòi bồi thường.
Bà Năm kể lại cho chồng nghe về việc đã xảy ra trước đó 2 ngày. Hôm đó bà đang gánh rau muống về thì gặp ông Đồng từ xa đi lại
- Ông Đồng: Chị Năm, Tôi định sang nhà chị trao đổi mấy việc. Nhưng tiện đây...
- Bà Năm: Có việc gì hả chú (đặt gánh rau xuống)
- Ông Đồng: Chả là, mấy ngày hôm nay nắng nóng gay gắt quá, nước ở mương bốc mùi hôi thối nồng nặc. Chị xem có biện pháp xử lý nước thải từ chồng lợn thế nào, chứ cứ cho chảy thẳng ra mương thế này thì nguy hiểm quá.
- Bà Năm: Ôi dào, nước chảy ra mương làm gì có phân gio gì đâu. Chẳng qua là nắng nóng quá thì ông nhà tôi hay tắm cho đàn lợn thôi, còn phân chúng tôi đã hót đổ xuống ao cá hết, có đâu mà thải ra mương.
- Ông Đồng: Ở làng này, có mỗi nhà chị nuôi lợn đàn, lại ở đầu nguồn, mà không xây dựng hệ thống xử lý nước thải thì gây ô nhiễm cho cả làng. Nhà tôi hôm nào cũng phải bịt kín cửa sổ, cửa thông gió mà không giảm được mùi, kinh khủng lắm.
- Bà Năm (cao giọng): Ô hay, cứ ô nhiễm, hôi thối là một mình nhà tôi gây nên đấy phỏng. Này, đừng có vu oan giáo hoạ, nhà nào chả thải nước vào con mương, có phải mỗi nhà tôi đâu.
- Ông Đồng: Nhưng mọi nhà chỉ thải nước sinh hoạt bình thường, còn nhà chị…
Hai người đang căng thẳng thì bà Cam và vài người đi đến.
- Bà Cam: Có chuyện gì thế?
- Ông Đồng: Thì chuyện con mương hôi thối, bốc mùi nhưng bà ấy cứ khăng khăng là không phải do nhà bà ta gây ra.
- Bà Cam: Phải rồi, mấy đứa trẻ nhà tôi bị mẩn ngứa, lở loét hết cả tay chân, có lẽ do tắm nước nhiễm bẩn ngấm từ mương nước vào.
- Bà Cam (quay sang nói với bà Năm): Bà xem chăn nuôi phải giữ vệ sinh sạch sẽ, chứ bà để cả làng, cả xóm bị ô nhiễm, ngứa ngáy, ngửi hôi thối thì thật là…
- Bà Năm: Thật là làm sao. Các người đừng có ghen ăn tức ở, thấy người ta ăn nên làm ra là gây khó khăn. (vừa nói vừa gánh rau đi). Mương công cộng tao cứ thải vào đấy, đứa nào làm gì được.
- Bà Cam (tay chống nạnh, bực tức nói với theo): Làm gì à, kiện chúng mày ra toà đòi bồi thường đến sạt nghiệp.
Vợ chồng ông bà Năm đang dở câu chuyện thì ngoài cổng có tiếng gọi “Bà Năm có nhà không?”
- Bà Năm nói nhỏ: Ông ra xem ai
Ông Năm vội vã ra mở cổng, thấy ông trưởng thôn và anh Hải - cán bộ tư pháp xã.
- Ông Năm: Mời hai chú vào nhà
Ông trưởng thôn ngước nhìn ngôi nhà 2 tầng khang trang của vợ chồng ông Năm rồi mới vào nhà. Ông Năm rót nước mời khách.
- Ông trưởng thôn: Nhà bác Năm khang trang và vững chắc nhỉ
- Ông Năm: Chả giấu gì chú, được như thế này cũng phải dựa cả vào con lợn đấy
Bà Năm từ dưới khu chuồng lợn đi lên, vào nhà
- Bà Năm: Hai chú đến chơi, mời 2 chú uống nước. (và tiếp lời chồng) Vợ chồng tôi được thế này cũng phải sớm khuya với đàn lợn, con cá, vất vả lắm.
- Ông trưởng thôn: Hôm nay, chúng tôi đến đây cũng vì chuyện đàn lợn, con cá của 2 bác.
Vợ chồng ông bà Năm nhìn nhau: Hả, có chuyện gì vậy?
- Ông trưởng thôn (từ từ uống chén nước trà): Hai bác làm kinh tế giỏi, chăn nuôi tốt, rất đáng được khích lệ, nêu gương cho người khác học tập. Nhưng, chả là, bà con lối xóm phản ánh hai bác xả nước thải từ chồng lợn không qua xử lý xuống con mương sau nhà, khiến nguồn nước bị ô nhiễm nặng, bốc mùi hôi thối.
- Bà Năm nhanh nhảu: Lại những kẻ ăn không ngồi rồi, ghen ăn tức ở bới chuyện vu oan cho nhà tôi, chứ làm gì có chuyện đấy.
- Ông trưởng thôn: Có hay không phải căn cứ vào kết quả kiểm tra, UBND xã đã nhận được đơn thư của nhiều người kiến nghị gia đình bác nhiều tháng nay để nước thải từ chồng lợn chảy thẳng ra con mương sau nhà gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Nhưng vì tình làng nghĩa xóm họ muốn góp ý với gia đình bác trước, bác lại không nghe, chửi nhau với họ nên họ mới đưa vụ việc ra xã. Uỷ ban xã sẽ thành lập đoàn xuống kiểm tra, tình hình căng đấy.
- Ông, bà Năm (luống cuống): Vậy, vợ chồng tôi biết làm thế nào, không lẽ đóng cửa chồng lợn, không làm ăn được gì à?
- Anh Hải; Các bác cứ tiếp tục chăn nuôi, Nhà nước khuyến khích người nông dân chúng ta biết làm kinh tế gia đình để nâng cao đời sống và tạo mọi điều kiện để mọi gia đình phát triển sản xuất, tăng thu nhập, ổn định cuộc sống.
- Bà Năm (cắt lời): Đấy, có cán bộ tư pháp ở đây thì lo gì. Mình làm ăn chính đáng chứ có lấy của ai đâu mà lo.
- Anh Hải: Tuy nhiên, sản xuất kinh doanh phải tuân theo quy định của pháp luật bác ạ. Lúc nãy tôi có đi xem qua con mương thấy nước đen ngòm, bốc mùi, còn nước chảy từ chồng lợn nhà bác ra thì đen đặc, sủi bọt. Theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường thì hai bác đã vi phạm rồi đấy.
Không khí trùng xuống, anh Hải mở luật bảo vệ môi trường
- Anh Hải: Hai bác nghe này, tại khoản 5 Điều 7 của Luật bảo vệ môi trường năm 2005 quy định “Nghiêm cấm thải chất thải chưa được xử lý đạt tiêu chuẩn môi trường; các chất độc, chất phóng xạ và chất nguy hại khác vào đất, nguồn nước”
- Bà Năm (rầu rĩ): Có cả quy định không được cho nước thải chảy ra mương công cộng à? Thế thì tôi biết thoát nước đi đâu?
- Anh Hải: Không phải thế, bác vẫn được phép thải nước vào mương, nhưng trước khi cho nước thải chảy ra mương bác phải xử lý nước thải đó hết bẩn thỉu, độc hại và phải đạt tiêu chuẩn môi trường. Như thế mới không gây nguy hại cho môi trường, đảm bảo cho cuộc sống của chúng ta được trong lành, sạch sẽ.
- Bà Năm: Đấy, bây giờ được chú phổ biến tôi mới biết, mình cứ làm tự phát thành ra …
- Anh Hải: Ngoài ra, khoản 4 Điều 46 của Luật bảo vệ môi trường năm 2005 quy định: “Khu chăn nuôi phải bảo đảm vệ sinh môi trường đối với khu dân cư; phải có hệ thống thu gom, xử lý nước thải đạt tiêu chuẩn môi trường; chất thải rắn chăn nuôi phải được quản lý theo quy định về quản lý chất thải rắn, tránh phát tán ra môi trường; chuồng trại phải được vệ sinh định kỳ, bảo đảm phòng ngừa, ứng phó dịch bệnh…”
Nếu bác không xây dựng hệ thống khép kín xử lý chất thải, nước thải sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính theo Nghị định số 117/2009/NĐ- CP ngày 31/12/2009 của Chính phủ về xử lý vi phạm pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường như sau: “Phạt tiền từ 10 triệu đồng đến 15 triệu đồng đối với chủ khu chăn nuôi không có hệ thống thu gom, xử lý nước thải, khí bụi, mùi hôi thối, mùi khó chịu đạt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất thải”
- Bà Năm: Phạt nặng thế cơ à. Thế thì, ngay ngày mai vợ chồng tôi sẽ xây… mà xây cái gì chú nhỉ?
- Ông trưởng thôn (cười): Thì xây hệ thống xử lý chất thải chứ còn xây gì nữa.
- Ông Năm: Thực ra, chúng tôi chưa biết cái hệ thống xử lý chất thải nó như thế nào?
- Ông trưởng thôn: À, hiện nay có nhiều công nghệ để xử lý ô nhiễm môi trường trong chăn nuôi, như là xây dựng hầm biogas hoặc xây bể chứa chất thải và ủ phân bằng chế phẩm sinh học EM, bằng vôi bột hoặc thuốc sát trùng…trong đó việc xây hầm biogas để xử lý chất thải từ chăn nuôi là biện pháp mang lại hiệu quả lớn vì nó còn tận dụng được nguồn chất đốt cho sinh hoạt.
- Bà Năm: Tức là đun nấu được hả chú.
- Ông trưởng thôn: Đun chứ, như đun gas bình thường mà lại không mất tiền mua gas. Bác thấy có lợi không.
- Bà Năm: Thế thì ngày mai, tôi sẽ gọi thợ đến xây dựng hệ thống hầm biogas, vừa xử lý được chất thải lại vừa đun nấu được, tiện cả đôi đường. Cám ơn các chú đã tư vấn và hướng dẫn cho vợ chồng tôi.