Buổi tối trong căn nhà nhỏ của gia đình chị Hạnh không khí ảm đạm. Bữa cơm đơn sơ đạm bạc còn bỏ dở, anh Hùng chồng chị Hạnh trầm ngâm ngồi hút thuốc; chị Hạnh ngồi chống cằm,ánh mắt buồn rười rượi.
Anh Hùng: (vừa dụi điếu thuốc lá vừa nói) thôi mình ạ, đừng buồn nữa, mất việc này mình lại đi kiếm việc khác, miễn còn sức khoẻ thì còn lo được cuộc sống, đừng suy nghĩ nhiều đổ bệnh ra đấy lại khổ.
Chị Hạnh: (ngước mắt lên nhìn chồng, vừa nói nước mắt lăn dài trên gò má khắc khổ của chị) mất việc thì lại đi kiếm việc khác nhưng em ức vì công ty đối xử với mình không đúng, không công bằng gì cả.
Anh Hùng: biết là thế nhưng kiện cáo cũng mất thời gian, chi phí và mệt mỏi lắm mình ạ.
Hai vợ chồng đang nói chuyện thì nghe ai bấm chuông cửa.
Chị Hạnh: không biết ai đến vậy, mình ra mở cửa đi
Anh Hùng đi ra ngõ, lúc sau chị Hạnh thấy tiếng nói chuyện cười nói ngoài sân. Đi cùng vào nhà với anh Hùng là chú Tiến em họ anh Hùng hiện là cán bộ pháp chế của một cơ quan Trung ương tại Hà nội.
Tiến: em chào chị, chị khoẻ không?
Chị Hạnh: ôi chú Tiến đấy à, lâu lắm rồi mới gặp chú, về thăm ông bà à?
Tiến: vâng cuối tuần em về thăm ông bà, tiện ghé qua thăm anh chị và các cháu luôn. Mà làm sao nhìn chị buồn thế? ông anh em mắng mỏ gì chị à?
Anh Hùng: tôi mà dám mắng chị của chú à? Nói thật với chú chị bị mất việc làm nên đang lo lắng đấy thôi.
Tiến: mất việc? sao chị đang làm ở công ty đấy cũng lâu, ổn định rồi mà sao lại giờ lại mất việc. Chị kể đầu đuôi cho em xem có giúp gì được chị không nào?
Anh Hùng: ờ phải đấy, may quá chú Tiến học về luật và lại làm công tác về pháp luật chú hiểu biết lắm đấy, mình kể câu chuyện của mình cho chú ấy tư vấn cho mình.
Chị Hạnh: sự tình là thế này, chú chịu khó nghe tôi kể nhé:
Chị làm việc cho Công ty cổ phần Hương Giang từ ngày 21/4/2011 theo hợp đồng lao động có thời hạn 03 tháng. Sau đó mỗi năm chị và Công ty cổ phần Hương Giang ký hợp đồng lao động một lần, thời hạn của hợp đồng là 01 năm. Hợp đồng lao động cuối cùng mà chị và Công ty cổ phần Hương Giang ký vào ngày 1/7/2015. Hợp đồng lao động có một số nội dung chủ yếu sau:
- Thời hạn của hợp đồng: 1 năm (từ 1/4/2015 đến 1/4/2016);
- Công việc theo hợp đồng lao động: nhân viên vi tính;
- Mức lương chính: 3.500.000 đồng; Tiền thưởng năng suất chất lượng: 700.000đồng; Tổng cộng thu nhập của chị là 4.200.000 đồng/tháng.
Tháng 9/2015, chị chuyển sang làm công nhân Phân xưởng lắp ráp điện thoại, mức lương và tiền thưởng vẫn giữ nguyên.
Sau khi hợp đồng lao động ký ngày 1/4/2015 hết hạn, chị vẫn tiếp tục làm việc nhưng Công ty cổ phần Hương Giang không ký hợp đồng lao động với chị do công ty không ký hợp đồng lao động với toàn thể người lao động trong công ty.
Ngày 17/7/2016, Giám đốc Công ty cổ phần Hương Giang đã ra Quyết định số 22/QĐ - TC/03 chấm dứt hợp đồng lao động với chị từ ngày 26/7/2016. Ngày 19/7/2016, chị nhận được Quyết định số 22/QĐ - TC/09 của Giám đốc Công ty cổ phần Hương Giang.
Chị Hạnh: ngừng nói, rơm rớm nước mắt, chị ức lắm chú ạ, mình bao nhiêu đóng góp cho công ty vậy mà họ sa thải mình không thương tiếc.
Tiến: chị cứ bình tĩnh, nói tiếp đi ạ.
Chị Hạnh: Khi nhận được quyết định chấm dứt hợp đồng lao động, chị cho rằng: Trong thời gian làm việc tại Công ty cổ phần Hương Giang, chị luôn hoàn thành nhiệm vụ được giao, không vi phạm nội quy của công ty. Việc Công ty cổ phần Hương Giang ra quyết định chấm dứt hợp đồng lao động với chị là trái pháp luật. Chị cũng đã nhiều lần làm đơn khiếu nại gửi Hội đồng quản trị, Ban giám đốc Công ty cổ phần Hương Giang đề nghị xem xét giải quyết việc chấm dứt hợp đồng lao động với chị nhưng giám đốc công ty cũng đã có văn bản trả lời về việc này.
Tiến: nội dung văn bản trả lời đó thế nào chị? Nói vắn tắt cho em rõ ạ
Chị Hạnh: Giám đốc Công ty cổ phần Hương Giang đã có văn bản trả lời khiếu nại của chị. Văn bản của Giám đốc Công ty nêu rõ: việc Công ty cổ phần phải cho chị thôi việc là một việc bất khả kháng trong tình hình suy thoái kinh tế hiện nay. Công ty đã phải cho 10 người lao động thôi việc vì Công ty đóng cửa phân xưởng sản xuất lắp ráp điện thoại nơi chị làm việc và 3 cửa hàng bán điện thoại của công ty. Do đó, việc Công ty cổ phần Hương Giang chấm dứt hợp đồng lao động đối với chị theo Điều 44 Bộ Luật lao động năm 2012 là đúng pháp luật. Vậy chú xem công ty họ trả lời chị như vậy có đúng không?
Tiến: em hiểu câu chuyện của chị rồi. Em cũng đã tư vấn cho nhiều vụ việc tranh chấp liên quan tới hợp đồng lao động. Em giải thích cho chị nhé:
Thứ nhất, về việc chấm dứt hợp đồng lao động của Công ty cổ phần Hương Giang với chị:
Quyết định chấm dứt hợp đồng lao động của Công ty cổ phần với chị Hạnh căn cứ vào Điều 44 Bộ luật Lao động năm 2012. Do đó, khi giải quyết vụ tranh chấp giữa chị Hạnh và Công ty cổ phần thì nếu Tòa án thụ lý vụ việc thì sẽ phải căn cứ vào quy định tại Điều 44 Bộ luật lao động 2012 để ra phán quyết về vụ tranh chấp.
Trong vụ việc trên, Công ty cổ phần Hương Giang đã có sự thay đổi cơ cấu tổ chức của Công ty. Cụ thể, việc Công ty phải đóng cửa phân xưởng sản xuất lắp ráp điện thoại nơi chị làm việc và 3 cửa hàng bán điện thoại của công ty.
Khi đóng cửa phân xưởng lắp ráp điện thoại và 3 cửa hàng bán điện thoại, Công ty cổ phần Hương Giang đã tiến hành đào tạo lại nghề cho những người lao động, trong đó có chị để bố trí, sắp xếp công việc mới. Do không bố trí được công việc mới nên Công ty cổ phần Hương Giang phải cho người lao động, trong đó có chị bị thôi việc. Căn cứ vào quy định tại khoản 1 Điều 44 Bộ luật Lao động 2012 thì Quyết định số 22/QĐ - TC/09 của Giám đốc Công ty cổ phần Hương Giang là có căn cứ.
Chị Hạnh: vậy công ty họ đúng à chú?
Tiến: tuy nhiên, khi họ cho chị thôi việc họ phải thực hiện các quy định tại khoản 2, khoản 3 Điều 44 Bộ luật Lao động, nghĩa là trong trường hợp vì lý do kinh tế mà nhiều người lao động có nguy cơ mất việc làm, phải thôi việc, thì người sử dụng lao động phải xây dựng và thực hiện phương án sử dụng lao động theo quy định tại Điều 46 của Bộ luật này, cụ thể lập danh sách và số lượng người lao động tiếp tục được sử dụng, người lao động đưa đi đào tạo lại để tiếp tục sử dụng; Danh sách và số lượng người lao động nghỉ hưu; Danh sách và số lượng người lao động được chuyển sang làm việc không trọn thời gian; người lao động phải chấm dứt hợp đồng lao động; Biện pháp và nguồn tài chính bảo đảm thực hiện phương án. Và khi xây dựng phương án sử dụng lao động phải có sự tham gia của tổ chức đại diện tập thể lao động tại cơ sở.
Chị Hạnh: pháp luật quy định vậy sao, thế mà họ có làm đâu. Nhưng chị phải được trợ cấp thôi việc chứ chú?
Tiến: Trong trường hợp này công ty Hương Giang không thể giải quyết được việc làm mà phải cho chị thôi việc thì phải trả trợ cấp mất việc làm cho chị theo quy định tại Điều 49 của Bộ luật này, cụ thể như sau:
- Người sử dụng lao động trả trợ cấp mất việc làm cho người lao động đã làm việc thường xuyên cho mình từ 12 tháng trở lên mà bị mất việc làm theo quy định tại Điều 44 và Điều 45 của Bộ luật này, mỗi năm làm việc trả 01 tháng tiền lương nhưng ít nhất phải bằng 02 tháng tiền lương.
- Thời gian làm việc để tính trợ cấp mất việc làm là tổng thời gian người lao động đã làm việc thực tế cho người sử dụng lao động trừ đi thời gian người lao động đã tham gia bảo hiểm thất nghiệp theo quy định của Luật bảo hiểm xã hội và thời gian làm việc đã được người sử dụng lao động chi trả trợ cấp thôi việc.
- Tiền lương để tính trợ cấp mất việc làm là tiền lương bình quân theo hợp đồng lao động của 06 tháng liền kề trước khi người lao động mất việc làm.
Điều 47 Bộ luật lao động cũng quy định trong thời hạn 07 ngày làm việc, kể từ ngày chấm dứt hợp đồng lao động, hai bên có trách nhiệm thanh toán đầy đủ các khoản có liên quan đến quyền lợi của mỗi bên; trường hợp đặc biệt, có thể kéo dài nhưng không được quá 30 ngày.
Đồng thời, người sử dụng lao động có trách nhiệm hoàn thành thủ tục xác nhận và trả lại sổ bảo hiểm xã hội và những giấy tờ khác mà người sử dụng lao động đã giữ lại của người lao động.
Chị Hạnh: cảm ơn chú quá, may mà có chú tư vấn tôi mới rõ thêm quyền lợi của mình và trách nhiệm của người sử dụng lao động đối với mình. Tôi phải gặp công ty để yêu cầu họ có thực hiện đúng những vấn đề mà pháp luật đã quy định.
Anh Hùng: Hiểu biết pháp luật có lợi thế đấy, pháp luật đã quy định tất cả các vấn đề liên quan tới cuộc sống của chúng ta nên việc tìm hiểu và thực hiện đúng pháp luật là quyền và trách nhiệm của mình.
Anh Hùng và chị Hạnh thở phào nhẹ nhõm, họ cảm thấy yên tâm vì pháp luật luôn ở bên họ.