Theo đánh giá của Bộ Công thương, từ đầu Quý II/2011 đến nay, hiện tượng thương nhân nước ngoài vào Việt Nam tiến hành hoạt động thu mua nông sản diễn ra trên diện rộng và có diễn biến theo chiều hướng ngày càng phức tạp, điển hình là thu mua vải ở Bắc Giang; thu mua chè ở Thái Nguyên, Tuyên Quang, Yên Bái, Phú Thọ; thu mua khoai lang tím ở Vĩnh Long; thu mua dừa và sản phẩm từ dừa ở Bến Tre; thu mua dứa ở Tiền Giang; cua ở Cà Mau; thu mua hải sản ở Khánh Hòa, Phú Yên. Bên cạnh mặt tích cực là hoạt động mua bán này góp phần tiêu thụ, giải quyết đầu ra đối với một số hàng hóa là sản phẩm nông nghiệp, nhất là những nông sản có sản lượng lớn và thời vụ thu hoạch ngắn, tạo công ăn việc làm và thu nhập cho người lao động… Tuy nhiên, bên cạnh đó, do không ít trường hợp hoạt động trái pháp luật trong khi các cơ quan chức năng chưa phát hiện và ngăn chặn kịp thời, theo đó những hành vi không được kiểm soát làm ảnh hưởng (thậm chí là phá vỡ) các quy hoạch vùng nguyên liệu và công nghiệp chế biến; gây bất ổn thị trường dẫn đến đẩy giá các loại nông sản lên mức cao bất thường, gây nên những hệ lụy khó lường, làm biến động giá bất thường ảnh hưởng tới mặt bằng giá tiêu dùng trong nước, ảnh hưởng đến giá thu mua nguyên liệu của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu nông sản, thủy hải sản, khiến giá chào bán xuất khẩu mặt hàng này không ổn định, phát triển thiếu bền vững; gây tình trạng thiếu nguồn cung cục bộ cho một số nhà máy chế biến nông sản; việc thu mua ồ ạt không phân biệt chất lượng, kích cỡ, chủng loại, tạo ra đơn hàng riêng…về lâu dài sẽ ảnh hưởng đến uy tín hàng hóa Việt Nam trên thị trường Quốc tế, tạo sự phụ thuộc vào thị trường xuất khẩu; song song đó, còn làm ảnh hưởng đến cảnh quan, tác động xấu đến môi trường, làm cạn kiệt nguồn tài nguyên do đánh bắt, nuôi trồng, khai thác, tận thu trong một thời gian ngắn bằng mọi cách gây thiệt hại cho người sản xuất; hoạt động thu mua trái phép của thương nhân nước ngoài không được quản lý chặt chẽ đã gây thất thu thuế. Từ đó, gây mất ổn định về kinh tế - thương mại, dẫn đến mất ổn định về an ninh chính trị và trật tự an toàn xã hội tại các địa phương có thương nhân nước ngoài có các hoạt động trên.
Cũng tại Hội nghị này, các đại biểu đã được nghe báo cáo viên của các cơ quan: Bộ Công thương, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, Bộ Công an và Bộ đội Biên phòng phổ biến các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động mua bán hàng hóa của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam. Cụ thể như: các văn bản quy phạm pháp luật quy định về thương nhân nước ngoài hoạt động tại Việt Nam; quy định của pháp luật về xử lý các hành vi vi phạm hành chính trong hoạt động thương mại của thương nhân nước ngoài; quy định của pháp luật về công tác quản lý xuất nhập cảnh, trong đó có vấn đề nhập cảnh và lưu trú của cá nhân nước ngoài tại Việt Nam; quy định của pháp luật về bảo đảm an ninh, trật tự biên giới quốc gia trên đất liền, hải đảo, vùng biển và tại các cửa khẩu; quy định của pháp luật về công tác quản lý lao động nước ngoài làm việc tại các cơ sở sản xuất, kinh doanh tại Việt Nam…
Đây cũng là dịp, để các đại biểu tham dự Hội nghị trao đổi, thảo luận những vấn đề còn vướng mắc giữa quy định và thực tiễn khi áp dụng pháp luật tại địa phương, sự phối kết hợp giữa các cơ quan chức năng có thẩm quyền trong công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động xuất nhập cảnh, mua bán hàng hóa của thương nhân nước ngoài tại Việt Nam.
Ngọc Minh