Ngày 05/10/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 125/2024/NĐ-CP, thay thế Nghị định số 46/2017/NĐ-CP ngày 21/4/2024 (được sửa đổi, bổ sung tại Nghị định số 135/2018/NĐ-CP ngày 04/10/2018) và có hiệu lực thi hành từ ngày 20/11/2024. Trong đó có một số điểm mới quan trọng như cắt giảm, đơn giản quy định liên quan các điều kiện kinh doanh trong lĩnh vực giáo dục; thẩm quyền, thủ tục công nhận đại học vùng, đại học quốc gia; thẩm quyền, trình tự sáp nhập trường cao đẳng vào trường đại học…
Cắt giảm, đơn giản hóa nhằm tạo thuận lợi cho các hoạt động trong lĩnh vực giáo dục. Nghị định 125/2024/NĐ-CP đã sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ những quy định không cần thiết, không hợp lý, không hợp pháp, là rào cản, gây khó khăn cho cá nhân, tổ chức. Trong đó, tập trung sửa đổi, bổ sung, thay thế hoặc bãi bỏ các quy định về điều kiện kinh doanh đối với 8 ngành nghề kinh doanh gồm: Hoạt động của cơ sở giáo dục mầm non; Hoạt động của cơ sở giáo dục phổ thông; Hoạt động của cơ sở giáo dục thường xuyên; Hoạt động của trường chuyên biệt; Hoạt động của cơ sở giáo dục đại học; Hoạt động của cơ sở giáo dục nghề nghiệp; Kiểm định chất lượng giáo dục; Dịch vụ tư vấn du học. Đồng thời, quy định bổ sung rõ trình tự thực hiện 6 thủ tục hành chính còn vướng mắc trong triển khai thực hiện trên thực tế; bổ sung các biểu mẫu trong thành phần hồ sơ thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) và bổ sung quy định về hình thức nộp hồ sơ trực tuyến để kịp thời triển khai thực hiện dịch vụ công trực tuyến toàn trình.
Bổ sung điều kiện, thẩm quyền, thủ tục công nhận đại học vùng, đại học quốc gia. Có 03 điều kiện công nhận đại học vùng, đại học quốc gia, bao gồm (i) đại học và các trường đại học thành viên (nếu có) đạt tất cả các tiêu chuẩn, tiêu chí của chuẩn cơ sở giáo dục đại học đối với cơ sở đào tạo tiến sĩ và được công nhận đạt tiêu chuẩn chất lượng giáo dục theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo; (ii) Đang đào tạo tới trình độ tiến sĩ các ngành thuộc đủ các lĩnh vực: Khoa học tự nhiên, Toán và thống kê, Kỹ thuật, Máy tính và công nghệ thông tin, Khoa học xã hội và hành vi, Nhân văn, Kinh doanh và quản lý; (iii) Có đề án phát triển thành đại học vùng, đại học quốc gia đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt và triển khai thực hiện phù hợp với quy hoạch mạng lưới cơ sở giáo dục đại học và sư phạm, quy hoạch vùng. Thủ tướng Chính phủ là người có thẩm quyền quyết định công nhận đại học vùng, đại học quốc gia.
Sửa đổi, bổ sung điều kiện thành lập, cho phép thành lập đối với tổ chức kiểm định trong nước, bảo đảm tính khả thi, thực chất với mô hình tổ chức công, tư theo quy định pháp luật. Tổ chức kiểm định công hoạt động theo mô hình đơn vị sự nghiệp công lập độc lập tự chủ cấp độ 1 theo quy định chung. Điều kiện để tổ chức kiểm định nước ngoài được hoạt động tại Việt Nam được sửa đổi theo hướng cụ thể và chặt chẽ hơn để bảo đảm sự công bằng giữa các tổ chức kiểm định trong nước và nước ngoài, với nội dung quy định về điều kiện rõ ràng minh bạch góp phần giảm thời gian giải trình về hồ sơ do sự khác biệt về văn hóa và ngôn ngữ đối với một tổ chức nước ngoài có nguyện vọng hoạt động tại Việt Nam. Thủ tục cho phép hoạt động kiểm định cũng được quy định rõ ràng, giảm thời gian thực hiện thủ tục và có hướng dẫn biểu mẫu cụ thể về trình tự thực hiện thủ tục hành chính. Nghị định bỏ quy định không phù hợp về giải thể tổ chức kiểm định; các thủ tục liên quan đều được “mẫu hóa” và bổ sung hình thức nộp hồ sơ qua cổng dịch vụ công trực tuyến.
Đối với cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông. Điều kiện thành lập cơ sở giáo dục mầm non, cơ sở giáo dục phổ thông được chỉnh sửa theo hướng đề án thành lập trường phải “phù hợp với quy hoạch tỉnh và các quy hoạch có liên quan của địa phương” để phù hợp với Luật Quy hoạch. Điều kiện cho phép cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông hoạt động giáo dục tập trung vào các điều kiện cơ bản về đất đai, cơ sở vật chất, thiết bị; chương trình giáo dục; đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý. Những tiêu chuẩn, yêu cầu cụ thể, mang tính chuyên môn, kỹ thuật sẽ được thực hiện theo văn bản chuyên ngành trong lĩnh vực giáo dục. Đồng thời, bổ sung quy định: “Đối với khu vực nội thành của các đô thị loại đặc biệt, có thể thay thế diện tích khu đất xây dựng trường bằng diện tích sàn xây dựng và phải bảo đảm diện tích sàn xây dựng không thấp hơn diện tích đất bình quân tối thiểu cho một trẻ em/học sinh theo quy định”…
Thẩm quyền, trình tự sáp nhập trường cao đẳng vào trường đại học. Bổ sung thẩm quyền, trình tự sáp nhập trường cao đẳng vào trường đại học nhằm đáp ứng yêu cầu hiện nay có một số trường cao đẳng mong muốn được sáp nhập vào trường đại học nhưng không có quy định để thực hiện; bỏ quy định về thành lập, giải thể phân hiệu của trường cao đẳng sư phạm vì hiện nay số lượng các trường cao đẳng sư phạm còn rất ít và xu hướng hiện tại có một số trường cao đẳng sư phạm mong muốn được sáp nhập vào cơ sở giáo dục đại học.
Nghị định cũng quy định về kinh doanh dịch vụ tư vấn du học. Trong đó tổ chức kinh doanh dịch vụ tư vấn du học bao gồm doanh nghiệp, chi nhánh của doanh nghiệp được thành lập và hoạt động theo quy định của Luật Doanh nghiệp, các đơn vị sự nghiệp có chức năng kinh doanh dịch vụ tư vấn du học, tổ chức giáo dục nước ngoài hoạt động tại Việt Nam. Các nội dung tư vấn du học là giới thiệu, tư vấn thông tin về chính sách giáo dục của các quốc gia và vùng lãnh thổ; tư vấn lựa chọn trường học, khóa học, ngành nghề và trình độ phù hợp với khả năng và nguyện vọng của người học; tổ chức quảng cáo, hội nghị, hội thảo, triển làm về du học; tổ chức chiều sinh, tuyển sinh du học; bồi dưỡng kỹ năng cần thiết cho công dân Việt Nam ra nước ngoài học tập; tổ chức đưa công dân Việt Nam ra nước ngoài học tập…./.
Thanh Trang
Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật