Từ kết quả thực tiễn 03 năm thực hiện Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg và 02 năm triển khai làm thử đánh giá, công nhận địa phương đạt chuẩn TCPL tại các tỉnh: Cà Mau, Điện Biên, Thái Bình, Quảng Bình và TP. Hồ Chí Minh, trong thời gian tới cần tập trung thực hiện phương hướng, nhiệm vụ, giải pháp và kiến nghị, đề xuất sau:
1. Phương hướng, nhiệm vụ
1.1. Về hoàn thiện thể chế, chính sách
- Khẩn trương chỉnh lý, hoàn thiện, trình Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định thay thế Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg theo hướng các tiêu chí TCPL phải bảo đảm tính khả thi, thống nhất với quy định của pháp luật có liên quan trên cơ sở kế thừa những quy định còn phù hợp, sửa đổi, thay thế các quy định không còn phù hợp, tạo cơ sở pháp lý cho việc tổ chức thực hiện nhiệm vụ xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL thống nhất, đồng bộ; nghiên cứu có các chỉ tiêu đặc thù để giao cho địa phương hướng dẫn thực hiện cho phù hợp; xác định rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương trong chỉ đạo, hướng dẫn, theo dõi, tổ chức triển khai, báo cáo, kiểm tra việc thực hiện các nhiệm vụ thuộc phạm vi quản lý của mình.
- Bộ Tư pháp phối hợp chặt chẽ với Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong việc bổ sung tiêu chí TCPL vào Bộ Tiêu chí nông thôn mới cấp xã giai đoạn 2016-2020 để đảm bảo tính tương thích, thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, thực hiện gắn kết các chủ trương, chính sách về xây dựng nông thôn mới với xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước ở cơ sở và thúc đẩy, cải thiện, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần nói chung và đời sống pháp lý của người dân. Bổ sung mục tiêu và các nhiệm vụ của tiêu chí TCPL vào Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới. Nghiên cứu, ban hành các văn bản theo thẩm quyền của Bộ Tư pháp để tổ chức triển khai thực hiện sau khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Bộ Tiêu chí này.
1.2. Về chỉ đạo, hướng dẫn và phối hợp thực hiện
Các Bộ, ngành, địa phương căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao tăng cường phối hợp trong chỉ đạo, hướng dẫn và triển khai thực hiện nhiệm vụ đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương TCPL, nhất là các Bộ, ngành được giao chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện các tiêu chí, chỉ tiêu thuộc phạm vi quản lý.
1.3. Căn cứ vào điều kiện thực tế, các địa phương tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg, lựa chọn một số địa bàn, lĩnh vực để tiến hành đánh giá, công nhận đạt chuẩn TCPL bảo đảm thực chất. Đối với địa phương đã được công nhận đạt chuẩn TCPL hoặc tiêu biểu về TCPL trong 02 năm (2014 – 2015), cần duy trì kết quả đạt chuẩn; có giải pháp phấn đấu đạt kết quả cao hơn (nếu chưa đạt điểm tối đa theo quy định).
1.4. Về nguồn lực bảo đảm
Bảo đảm các nguồn lực (cán bộ, kinh phí, cơ sở vật chất) phù hợp để thực hiện đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL đáp ứng yêu cầu thực tiễn.
2. Các giải pháp để nâng cao hiệu quả đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn tiếp cận pháp luật
2.1. Tăng cường thông tin, truyền thông bằng hình thức phù hợp nhằm nâng cao nhận thức, trách nhiệm của các cấp, các ngành, cán bộ, công chức và nhân dân về ý nghĩa, tác động của xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL, gắn với thực hiện nhiệm vụ chính trị, phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương.
2.2. Thực hiện có hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo; tạo điều kiện thuận lợi cho người dân được tiếp cận với hoạt động của các cơ quan nhà nước và sử dụng các thiết chế pháp luật, các phương tiện hỗ trợ pháp lý tại cơ sở; phát huy dân chủ, nâng cao quyền làm chủ của nhân dân.
2.3. Tăng cường chỉ đạo, kiểm tra, đánh giá thực tiễn triển khai nhiệm vụ công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL. Phát huy vai trò đầu mối của cơ quan Tư pháp các cấp trong tham mưu Ủy ban nhân dân cùng cấp chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL; vai trò của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận trong phối hợp thực hiện và giám sát việc thực hiện các chỉ tiêu, tiêu chí về TCPL.
2.4. Nâng cao hiệu quả phối hợp giữa các Bộ, ngành, cơ quan, đơn vị, địa phương trong việc tổ chức triển khai đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào các hoạt động cung cấp, niêm yết, công khai thông tin, kết quả đánh giá, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL.
2.5. Chú trọng nâng cao chất lượng đội ngũ công chức Tư pháp, nhất là công chức Tư pháp – Hộ tịch cấp xã và việc đào tạo, đào tạo lại, bồi dưỡng kiến thức pháp, kỹ năng công tác cho đội ngũ này. Quan tâm đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất phục vụ nhiệm vụ này.
3. Một số kiến nghị, đề xuất
3.1. Đối với Thủ tướng Chính phủ
Đề xuất ban hành Quyết định thay thế Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg nhằm tạo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thực hiện nhiệm vụ xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL hiệu quả, khả thi, phù hợp với thực tế.
3.2. Đối với các Bộ, ngành
3.2.1. Trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ, chỉ đạo việc thực hiện các nhiệm vụ được giao trong Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg; phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với Bộ Tư pháp trong xây dựng Quyết định thay thế Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg và triển khai thực hiện nhiệm vụ sau khi được Thủ tướng Chính phủ ký ban hành.
3.2.2. Đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Bộ Tư pháp tham mưu Thủ tướng Chính phủ bổ sung tiêu chí TCPL vào Bộ Tiêu chí nông thôn mới cấp xã giai đoạn 2016-2020 để đảm bảo gắn kết các chủ trương, chính sách về xây dựng nông thôn mới với xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL; bổ sung mục tiêu và các nhiệm vụ của tiêu chí TCPL vào Chương trình mục tiêu quốc gia nông thôn mới.
3.3. Đối với Ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương
3.3.1. Trong khi đang hoàn thiện thể chế về xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL, đề nghị Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương căn cứ vào điều kiện thực tế của địa phương tiếp tục triển khai thực hiện Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg, lựa chọn một số địa bàn, lĩnh vực để tiến hành đánh giá, công nhận đạt chuẩn TCPL bảo đảm thực chất. Từ thực tiễn triển khai Quyết định số 09/2013/QĐ-TTg, đề nghị các địa phương tiếp tục thông tin, kiến nghị, đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả về đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL.
3.3.2. Bảo đảm các nguồn lực, bố trí kinh phí phù hợp để thực hiện đánh giá, công nhận, xây dựng địa phương đạt chuẩn TCPL đáp ứng yêu cầu thực tiễn.