Tiếp cận thông tin: Những bài học kinh nghiệm từ Cộng hòa Pháp

            Ông Nicolas Polege, nguyên Báo cáo viên chính của Ủy ban chuyên trách về tiếp cận tài liệu hành chính (Ủy ban này viết tắt là CADA) thuộc Tham chính viện Pháp, đã chia sẻ những kinh nghiệm của Pháp về xây dựng và thực thi Luật tiếp cận thông tin của Pháp:
            1. Về kinh nghiệm xây dựng Luật tiếp cận thông tin:
           Luật tiếp cận thông tin của Pháp được ban hành năm 1978; Luật quy định các nguyên tắc chung, các khái niệm liên quan đến tiếp cận thông tin. Các vấn đề về phương thức, trình tự thủ tục, chi phí được quy định tại các văn bản dưới luật. So với Luật của Pháp, Luật tiếp cận thông tin của Việt Nam có phạm vi trách nhiệm cung cấp thông tin mở rộng hơn: trách nhiệm cung cấp thông tin được quy định cả cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp trong khi ở Pháp chỉ có cơ quan hành chính có trách nhiệm cung cấp thông tin. Cơ quan hành chính có trách nhiệm cung cấp thông tin bao gồm tất cả các cơ quan thuộc hệ thống nhà nước từ trung ương đến địa phương, các sở, ban, ngành và cả các tổ chức, doanh nghiệp thực hiện dịch vụ công. Tuy nhiên, bản án, phán quyết của cơ quan tư pháp thì công dân cũng được tiếp cận, nhưng các thông tin liên quan đến các bên tranh chấp thì không được tiếp cận vì có liên quan đến các thông tin cá nhân. Luật tiếp cận thông tin của Pháp không điều chỉnh đối với các thông tin của Nghị viện. Tuy nhiên, có một điểm đặc biệt là trong Ngân sách của Pháp có quỹ hoạt động của Nghị viện, trước đây người dân muốn biết về thông tin này thì bị từ chối cung cấp, tuy nhiên, CADA cho rằng các thông tin đó là thông tin hành chính của Nghị viện nên cần phải cung cấp. Do đó, hiện nay, Nghị viện phải cung cấp các thông tin liên quan đến Quỹ hoạt động nghị viện này.

          Vào tháng 10/2016, Pháp đã bổ sung việc cung cấp thông tin qua mạng internet vào quy định của luật. Theo dự thảo Luật mới của Pháp thì từ 01/01/2019 thông tin về kinh tế, xã hội, môi trường, y tế liên quan đến lợi ích công phải công khai.

            2. Về kinh nghiệm của Pháp trong việc thực thi Luật tiếp cận thông tin:
           Hiện nay, chưa có một đánh giá toàn diện nào về việc thực thi Luật được thực hiện (như ở Việt Nam là sơ kết, tổng kết việc thực thi Luật), khó có thể đánh giá việc thực thi Luật tốt hay không? Do Luật tiếp cận thông tin của Pháp được áp dụng cho các cơ quan hành chính Pháp nhưng hệ thống hành chính Pháp thì phân quyền và tản quyền rất mạnh, CADA khó có thể bắt buộc họ báo cáo về việc cung cấp thông tin; đồng thời, đối tượng cung cấp thông tin bao gồm cả công dân Pháp và người nước ngoài sống ở Pháp nên khó có thể có một số liệu thống nhất về việc thực thi Luật. Số lượng lớn đơn khiếu nại về cung cấp thông tin hàng năm mà CADA nhận được không thể là căn cứ để đánh giá việc thực thi Luật trong thời gian qua có hiệu quả hay không?

            Chủ đề 1: Kinh nghiệm của Pháp về phân loại thông tin cần công khai và cung cấp theo yêu cầu; lưu trữ, quản lý thông tin; xây dựng cơ sở dữ liệu về thông tin; số hóa, chữ ký điện tử; ứng dụng công nghệ thông tin trong việc cung cấp thông tin.
           Về phân loại thông tin: Việc phân loại thông tin tại Pháp được thực hiện tại chính cơ quan có trách nhiệm cung cấp thông tin, và mỗi cơ quan sẽ tự phân loại thông tin mà mình nắm giữ thành hai loại :thông tin cung cấp được và thông tin cần bảo mật (để việc phân loại được chính xác khi soạn thảo văn bản, cơ quan hành chính cần dự tính trước những thông tin cung cấp được và không cung cấp được). Với những thông tin cung cấp được sẽ gồm những thông tin được công khai đăng tải trên phương tiện truyền thông và những thông tin được cung cấp khi có yêu cầu.
              Với những thông tin cung cấp khi có yêu cầu cũng chia làm hai loại là thông tin cung cấp công khai (Ví dụ cùng một thông tin: cá nhân, tổ chức A yêu cầu cung cấp và được cơ quan nhà nước cung cấp thì khi cá nhân, tổ chức B yêu cầu cung cấp cũng sẽ được cung cấp) và những thông tin chỉ cung cấp cho người có liên quan (Ví dụ thông tin về hồ sơ bệnh án của một cá nhân, thông tin về bảo hiểm xã hội….)
            Loại thông tin được cung cấp phải là thông tin có tồn tại và là văn bản cuối cùng, không cung cấp bản nháp hay dự thảo.  Tuy nhiên, cũng có ngoại lệ, những văn bản dự thảo liên quan đến sở hữu và môi trường thì phải công khai cho người dân biết.
            Ví dụ: Chính quyền muốn lấy đất thuộc sở hữu của người dân để xây dựng công trình công cộng. Khi có dự định này thì phải công khai thông tin về kế hoạch xây dựng công trình cho người dân được biết, dù lúc đó thông tin chỉ đang là dự thảo chưa được thông qua.  Và kể cả khi được thông qua, người dân không đồng ý, chính quyền có thể cưỡng chế, song tất cả quá trình này phải được công khai với người dân.
        Hoặc trước khi xây dựng một nhà máy, mà nhà máy đó nếu đi vào hoạt động sẽ ảnh hưởng đến môi trường xung quanh, thì cơ quan hành chính phải tiến hành khảo sát, lấy ý kiến người dân, xem có cho phép xây dựng nhà máy tại đó hay không? Phải cung cấp đầy đủ thông tin cho người dân về dự án xây dựng, nếu không người dân có quyền khởi kiện ra Tòa.
           Một ngoại lệ nữa về dự thảo văn bản cần được công khai cho người dân biết, đó là các vấn đề liên quan đến đạo đức sinh học, cụ thể như vấn đề quyền được chết chưa được quy định trong luật mà mới được dự kiến. Trước khi triển khai dự án xây dựng luật, phải thu thập, lấy ý kiến người dân, thường là trên mạng để đưa ra quyết định có xây dựng dự thảo luật này không?
        Về xây dựng cơ sở dữ liệu về thông tin: Ở Pháp đã xây dựng cơ sở dữ liệu chung của Chính phủ. Tuy nhiên, tra cứu trên Trang thông tin của Bộ, ngành dễ tìm hơn tra cứu thông tin trên Trang thông tin của Chính phủ. Bởi vì trang của Chính phủ tích hợp rất nhiều thông tin, nhưng chỉ chia ra 8 lĩnh vực, do đó khi tra cứu rất khó xác định các thông tin phù hợp. (Ví dụ so sánh: Ở Phần Lan cũng đã xây dựng được cơ sở dữ liệu của Chính phủ, dùng chung cho tất cả cơ quan nhà nước, người dân cần tìm kiếm thông tin thì vào cơ sở dữ liệu này tìm để lấy thông tin thay vì vào trang tin của từng Bộ, ngành.)
        Ứng dụng công nghệ thông tin trong cung cấp thông tin: Những thông tin đã được cơ quan hành chính đăng tải công khai trên trang tin của mình thì cơ quan nhà nước không có nghĩa vụ phải cung cấp thông tin cho người dân nữa. Người dân chủ động tìm kiếm thông tin trên trang thông tin của Bộ, ngành đó. Nếu tài liệu tồn tại dưới dạng thông tin điện tử thì gửi cơ quan hành chính sẽ cung cấp qua thư điện tử, việc này giảm thiểu thời gian, công sức trong cung cấp thông tin. Hầu hết thông tin công khai (nhất là thông tin có dữ liệu lớn) đều được đăng tải dưới dạng mã mở để người dân, tổ chức tư nhân có thể khai thác, sử dụng lại được.
        Ở Pháp khi trả lời người dân yêu cầu cung cấp thông tin qua internet: cơ quan hành chính xây dựng văn bản trả lời công dân, chỉ cần gửi thư điện tử (email) cho người dân bằng địa chỉ thư điện tử của cơ quan hành chính là được coi như văn bản trả lời chính thức, không bắt buộc phải có chữ ký điện tử. Khác với ở Việt Nam, thư điện tử không được coi là văn bản trả lời chính thức mà phải là văn bản được ký và đóng dấu.

           Chủ đề 2: Loại thông tin không cung cấp; các trường hợp từ chối cung cấp thông tin; các trường hợp hủy thông tin; các biện pháp kỹ thuật che giấu thông tin mật.
           Thông tin được yêu cầu cung cấp phải là thông tin đang tồn tại (không thể cung cấp thông tin chưa từng tồn tại). Cần xác định rõ, thông tin đã có, tồn tại dưới các hình thức khác nhau (text, imagi, pdf, …) và thông tin đã tồn tại nhưng hình thức tài liệu chưa tồn tại (ví dụ khi công dân yêu cầu cung cấp thông tin được chiết xuất trong cơ sở dữ liệu  thì cơ quan nhà nước có trách nhiệm xử lý, chiết xuất thông tin và cung cấp thông tin cho người dân). Thực tế, rất khó để xác định thông tin người dân yêu cầu cung cấp năm ở đâu, do vậy khi yêu cầu cung cấp thông tin, người dân phải ghi rõ mình cần thông tin gì, dưới hình thức gì. Cơ quan nhà nước có quyền từ chối cung cấp thông tin nếu yêu cầu cung cấp thông tin quá rộng hoặc quá chung chung.     
            Ở Pháp không có danh sách các thông tin không được cung cấp; danh sách thông tin bí mật. Vì những thông tin bảo mật liên quan đến an ninh quốc gia thì không cần lập danh sách. Thực tế chỉ cần biết có thông tin đó thôi thì đã là lộ bí mật rồi. Cơ quan hành chính sẽ đưa ra danh sách văn bản để người dân tham khảo và tìm kiếm thông tin họ yêu cầu.
          Trong quy định của Pháp có 03 hình thức cung cấp thông tin mà người dân có thể lựa chọn: xem tại chỗ, cung cấp bản sao và qua thư điện tử. Về phí cung cấp thông tin: tra cứu tại chỗ thì miễn phí, cung cấp bản sao phải trả phí (quy định trong Nghị định- chỉ trả chi phí cho bản copy, không phải trả chi phí tìm kiếm tài liệu), cung cấp thông tin qua thư điện tử là miễn phí.
           Thông tin không được cung cấp là những thông tin liên quan đến bí mật quốc phòng  (Pháp không có khái niệm bí mật nhà nước), bí mật thương mại, bí mật về công nghệ, sở hữu trí tuệ, bí mật đời tư (sức khỏe, danh dự cá nhân không cung cấp cho bên thứ ba). Pháp nhân công không được bảo mật về danh tiếng, thông tin riêng. Những thông tin ảnh hưởng đến danh tiếng pháp nhân tư được bảo mật nếu xác định nó không được đánh giá một cách khách quan. Đối với cá nhân, hành vi của cá nhân để được xem xét có ảnh hưởng đến danh tiếng cá nhân hay không do cơ quan cung cấp thông tin đánh giá.
             Thông tin hạn chế cung cấp là những thông tin chỉ cung cấp cho người liên quan, không cung cấp cho bên thứ ba. Riêng về thông tin về đời tư thì Pháp hoàn toàn không cho phép người thứ ba tiếp cận, cho dù chủ thể thông tin có đồng ý cung cấp đi nữa vì lo ngại chủ sở hữu lao động ép buộc người lao động cung cấp hồ sơ bệnh án của chủ thể thông tin. Thông tin được bảo mật thì không được cung cấp; Thông tin không được bảo mật phải cung cấp cho tất cả mọi người có yêu cầu. Tại Pháp, chồng không được tiếp cận thông tin về vợ và ngược lại; bố mẹ không được tiếp cận thông tin về con nếu việc đó ảnh hưởng không tốt đến đứa con.   
            Lĩnh vực về môi trường phải công khai thông tin nhưng nó có tính tương đối. Khi xác định một thông tin về môi trường là thông tin cần bảo mật hay không bảo mật phải có một Hội đồng đánh giá, quyết định. Khi công bố, phải đánh giá, so sánh lợi ích giữa công khai và không công khai. Ngoại lệ, thông tin về môi trường được bảo mật nếu nó liên quan đến diễn biến tố tụng hình sự; thông tin quốc phòng. Các thông tin về môi trường không được bảo mật nếu liên quan đến phát thải, tiếng ồn, khí ga, các tia phóng xạ.
            Việc bảo vệ bí mật trong hoạt động tố tụng: lúc này thông tin không còn là thông tin hành chính nữa mà là thông tin tư pháp và phải được giữ bí mật theo quy định về thông tin tư pháp. Khi cung cấp thông tin tài liệu hành chính liên quan đến công tác tố tụng phải đánh giá tài liệu này có được công bố không? Khi công bố có ảnh hướng đến tố tụng hay không? Thực tế, cơ quan hành chính có thể lạm dụng, dựa vào lý do này để không cung cấp thông tin cho người dân, để người dân không nắm được thông tin, không có thông tin để kiện lại chính cơ quan hành chính khi cơ quan hành chính có hành vi vi phạm.
             Tính bảo mật tài liệu, hồ sơ tư pháp: Giai đoạn tiền tố tụng: chỉ các bên liên quan được biết thông tin; Giai đoạn tố tụng: giai đoạn này thông tin được công khai (trừ phiên tòa đóng (kín)- thường liên quan đến người chưa thành niên); Giai đoạn cuối: Bản án của Tòa: được công khai, mọi người đều có thể yêu cầu cung cấp thông tin về bản án. Tuy nhiên, không được công khai danh tính các bên liên quan. Tòa án phải công khai các án lệ, đảm bảo tính công bằng, thống nhất với những vụ việc có tình tiết tương tự nhau sẽ được xét xử như nhau. Ở đây, sẽ đặt ra vấn đề nếu bắt buộc phải xóa bỏ, không công khai danh tính của các bên có liên quan thì có công khai danh tính của Thẩm phán xét xử phiên tòa đó không? Bên Tòa án yêu cầu xóa cả tên thẩm phán khi công khai Bản án, nhưng không được Chính phủ đồng ý, vì Thẩm phán ra phán quyết nhân danh nhà nước chứ không phải nhân danh cá nhân nên phải chịu trách nhiệm về phán quyết của mình. Tương tự, vụ kiện liên quan đến công chức nhà nước khi thi hành nhiệm vụ cũng phải công khai danh tính người đó. Điều này chỉ có ngoại lệ nếu việc công khai danh tính công chức nhà nước đó gây nguy hiểm, de dọa gây nguy hiểm đến sức khỏe, tinh thần hay tính mạng của cá nhân tham gia tố tụng. Ví du: tên cảnh sát điều tra tội phạm, người cảnh sát sẽ được giấu kín danh tính vì việc để lộ danh tính có nguy cơ khiến người đó bị trả thù.
               Thời hạn bảo mật: Theo quy định pháp luật của Pháp không có thông tin nào được bảo mật vĩnh viễn (theo quy định của bộ luật di sản). Tuy nhiên thực tế, hiện nay thông tin về vũ khí hủy diệt hàng loạt là thông tin sẽ được bảo vệ không thời hạn. Trong thời hạn bảo mật, có thể cung cấp thông tin cho cá nhân, người liên quan, với điều kiện phải che đi, giấu đi thông tin bảo mật. Tùy thuộc điều kiện kỹ thuật mã hóa thông tin của cơ quan hành chính mà quy định công khai toàn bộ văn bản hay chỉ trích yếu những nội dung có thể công khai. Qua thời gian thông tin không cần bảo mật sẽ được Hội đồng đánh giá xem xét để đưa ra khỏi danh sách bảo mật.

 
          Ví dụ về cung cấp thông tin: Trường hợp của Tổng thống Pháp Nicolas Sarkozy bị bắt vì tình nghi nhận hối lộ từ Lybia. Theo quy định của Pháp, khi một cá nhân ra tranh cử chức Tổng Thống, người đó phải công khai tài sản và thu nhập của mình trước công chúng. Sau 05 năm, khi thôi giữ chức Tổng Thống, anh phải công khai tài sản và thu nhập của mình một lần nữa để xem tài sản của anh có biến động bất thường không? Có hành vi tham ô, tham nhũng hay không? Có lợi dụng chức quyền hay không? Tuy nhiên, qua kiểm tra thu nhập, tài sản, kê khai thuế của cựu Tổng Thống Sarkozy trong thời gian ông ta làm Tổng Thống thì không phát hiện ra ông ta tham nhũng. Những bất thường về tài sản đến từ các hoạt động vận động tranh cử trước đó. Vụ việc của Sarkozy không bị phát hiện qua việc công khai thuế và thu nhập của ông ta mà do số tiền ông ta khai có được khi bán áo thun để vận động tranh cử năm 2007 lớn hơn nhiều so với thực tế. Câu hỏi đặt ra, bán áo sao có nhiều tiền như vậy? Nếu ông ta không kiếm được nhiều tiền đến thế từ bán áo thì số tiền đó ở đâu ra? Nghi vấn là nhận hối lộ từ nước ngoài trong quá trình vận động tranh cử.
Một ví dụ khác về cung cấp thông tin liên quan đến Tổng Thống Sarkozy bị kiện: Tổng Thống Sarkozy đã ký hợp đồng với Giám đốc một công ty truyền thông để xây dựng hình ảnh của Tổng thống trước công chúng với giá cao bất thường; không qua đấu thầu công khai như quy định. Hoạt động bất thường này bị một tổ chức phi chính phủ phát hiện và có đơn yêu cầu Viện Kiểm sát điều tra vì có dấu hiệu tham nhũng và phạm tội hình sự. Nhưng khi cơ quan Viện Kiểm sát điều tra thì không phát hiện có tội phạm nên đã đóng hồ sơ truy tố. Một người dân yêu cầu Phủ Tổng Thống cung cấp thông tin về Hợp đồng truyền thông đã ký kết. Nhưng Phủ Tổng Thống Pháp không cung cấp vì cho rằng đây là thông tin bí mật. Người dân đã khiếu nại lên CADA, CADA đề nghị Phủ Tổng Thống cung cấp thông tin về Bản hợp đồng vì nó không phải thông tin bí mật. Tuy nhiên, Phủ Tổng Thống vẫn không đồng ý cung cấp, người dân này đã kiện ra Tòa hành chính. Tòa ra phán quyết buộc Phủ Tổng Thống phải công khai nội dung Bản hợp đồng. Cuối cùng Phủ Tổng Thống phải cung cấp Hợp đồng truyền thông đó cho người dân. Và khi nghiên cứu bản hợp đồng, người dân đó đã phát hiện ra có hành vi vi phạm trong quy định pháp luật về đấu thầu công và đã kiện Tổng Thống Sarkozy vì vi phạm trong sử dụng tài sản công.  Tòa án Pháp sau đó ra phán quyết Tổng Thống Pháp có quyền miền trừ tư pháp, những người còn lại liên quan đều không được miễn trừ và phải chịu các hình phạt do vi phạm về đấu thầu.  
              Kỹ thuật che giấu thông tin mật: ở Pháp hiện nay các thông tin mật được mã hóa tin học (khóa tin học chọn lọc) trước khi đăng tải công khai. Nếu là thông tin đăng tải công khai thì cơ quan soạn thảo văn bản có nghĩa vụ mã hóa hoặc loại bỏ (xóa) nội dung mật. Thông tin cung cấp theo yêu cầu thì cơ quan cung cấp thông tin sẽ có trách nhiệm xóa nội dung mật. Thời điểm xóa thông tin: đối với thông tin được cung cấp theo yêu cầu, khi nào người dân có yêu cầu cung cấp thông tin thì xóa. Thông tin phải đăng tải công khai thì phải xóa trước khi đăng tải. Cách thức xóa: đối với văn bản giấy, bôi đen văn bản, photo lại và cung cấp cho người yêu cầu cung cấp thông tin, họ tự hiểu là không có quyền biết thông tin được bôi đen; đối với văn bản điện tử thì sử dụng khóa chọn lọc tin học các thông tin mật.
             Còn một cách khác nữa giấu thông tin bảo mật thông qua phương pháp khái quát hóa. Ví dụ: về nguyên tắc thu nhập của mọi cá nhân không phải là thông tin mật, phải được công khai khi có yêu cầu để đảm bảo tính minh bạch; nhưng không được công khai rộng rãi cụ thể cá nhân nào thu nhập bao nhiêu vì đây là bí mật đời tư. Nên khi cơ quan hành chính nhà nước công khai thu nhập, thì họ sẽ đưa ra con số khái quát: vùng này, xã này có thu nhập trung bình là bao nhiêu; số thuế phải nộp ước chừng bằng này. …
          Xu thế hiện nay của các Chính phủ trên thế giới là Chính phủ mở, công khai tất cả các hoạt động của mình để người dân năm được, bảo đảm tính minh bạch, bảo đảm tính dân chủ.  

            Chủ đề 3: Quy trình nội bộ cung cấp thông tin của một cơ quan bộ và vai trò, nhiệm vụ của các đơn vị cấp vụ; khiếu nại, bồi thường thiệt hại; các biện pháp giám sát, theo dõi thi hành Luật và các biện pháp thúc đẩy thi hành Luật.
            Hoạt động cung cấp thông tin theo yêu cầu ở Pháp không quy định quy trình cụ thể. Việc này được thực hiện theo quy định của Luật và Nghị định: trong trường hợp từ chối cung cấp thông tin phải ra quyết định từ chối trong đó nêu rõ lý do. Thời hạn cung cấp thông tin là 30 ngày, riêng đối với thông tin y tế là 8 ngày. Cơ quan hành chính trung ương, địa phương, đơn vị hành chính cấp xã có từ 10.000 dân trở lên phải có cán bộ đầu mối tiếp nhận yêu cầu cung cấp thông tin của người dân (xã ít dân hoặc cơ quan nhỏ có thể bố trí một người kiêm nhiệm thực hiện nhiệm vụ này). Tại Pháp các cán bộ chịu trách nhiệm về tiếp cận thông tin hành chính được gọi tắt là PRADA. Họ có trách nhiệm tìm kiếm thông tin mà người dân yêu cầu và cung cấp thông tin đó cho người dân, làm việc trực tiếp với CADA khi có khiếu nại liên quan, có trách nhiệm bảo đảm việc cung cấp thông tin dù không trực tiếp thực hiện. Họ là những cán bộ làm cầu nối giữa người dân và CADA trong việc cung cấp thông tin. Hiện nay, CADA có danh sách hầu hết các cán bộ đầu mối tiếp cận thông tin của các cơ quan hành chính ở trung ương và địa phương (Hiện nay, khoảng 1.400 người được bổ nhiệm vào vị trí cán bộ đầu mối về tiếp cận thông tin, ít hơn nhiều so với số lượng cơ quan hành chính: tại Pháp có hơn 2.000 cơ quan hành chính cấp xã
          Pháp không có quy định chính thức rằng người đầu mối tiếp cận thông tin phải có điều kiện gì. Nhưng thực tế họ phải là người được đào tạo để có thể phân biệt các loại thông tin, đâu là thông tin mật không được cung cấp (họ thường là công chức loại A - tức đã tốt nghiệp Đại học); họ phải có vị thế nhất định để có thể yêu cầu cá nhân khác cung cấp thông tin cho họ khi người dân có yêu cầu. Cán bộ đầu mối cung cấp thông tin này là công chức, làm việc dưới quyền của lãnh đạo cơ quan hành chính, cán bộ đầu mối không phải là một chức danh độc lập, họ chịu sự quản lý của lãnh đạo cơ quan hành chính. Cán bộ đầu mối được quyền ký văn bản từ chối cung cấp thông tin nếu được lãnh đạo cơ quan ủy quyền đối với những vụ việc đơn giản. Với những vụ việc yêu cầu cung cấp thông tin phức tạp hơn thì người lãnh đạo cơ quan hành chính là người ký.
             Về việc xử lý thông tin không chính xác: Pháp cho phép công dân có quyền yêu cầu cung cấp thông tin và quyền yêu cầu cải chính thông tin không chính xác. Cơ quan hành chính cung cấp thông tin sai có thể bị khiếu nại và khởi kiện; nếu gây hậu quả phải bồi thường. Nếu cơ quan hành chính nhà nước cung cấp một tài liệu bị làm giả thì người làm giả hồ sơ, tài liệu sẽ bị truy tố hình sự.
          Kinh nghiệm cho Việt Nam khi thực hiện cung cấp thông tin: Nên xây dựng những đầu mối cung cấp thông tin ở các cơ quan, đơn vị. Thời gian cung cấp thông tin cần hợp lý, như ở Pháp hiện nay thời hạn cung cấp thông tin tối đa là 30 ngày; trong khi ở Việt Nam là 20 ngày. Việc quy định thời gian cung cấp thông tin ngắn, tưởng chừng tạo điều kiện tốt cho người dân tiếp cận thông tin nhưng thực tế lại tiềm ẩn nguy cơ có thông báo giả (cung cấp thông tin không chính xác như yêu cầu, để tránh bị kiện vì quá thời hạn cung cấp thông tin). Cần xây dựng giao diện thông tin dễ tiếp cận.
               Khiếu nại, khởi kiện, đòi bồi thường: Khi không đồng ý với cơ quan hành chính về việc từ chối cung cấp thông tin, người dân có quyền khởi kiện lên thẩm phán Tòa hành chính. Trước đó, họ phải khiếu nại lên CADA, trước khi khởi kiện ra Tòa (đây là thủ tục bắt buộc). Mỗi năm có khoảng 2500 vụ kiện ra tòa hành chính, trong đó có khoảng 500 vụ kiện về tiếp cận thông tin. Khi nhận được đơn khiếu nại của người dân, CADA thấy yêu cầu cung cấp thông tin là chính đáng, sẽ yêu cầu cơ quan hành chính cung cấp thông tin cho người dân. Đa số các trường hợp cơ quan hành chính sẽ cung cấp thông tin theo yêu cầu của CADA. Nếu cơ quan hành chính không đồng ý cung cấp thông tin theo yêu cầu của CADA thì sẽ có nguy cơ bị người dân kiện. Nếu CADA cũng đồng ý với việc không cung cấp thông tin cho người dân thì người dân cũng có quyền khởi kiện. 
             Việc bồi thường thiệt hại do cung cấp thông tin chỉ được thực hiện khi đương sự chứng minh được thiệt hại thực tế xẩy ra có nguyên nhân trực tiếp từ việc không cung cấp thông tin. Thực tế, việc khởi kiện đòi bồi thường vật chất (chưa có trường hợp nào kiện đòi bồi thường về tinh thần) thường xẩy ra 03 trường hợp: không cung cấp thông tin theo yêu cầu; đã cung cấp thông tin nhầm cho một bên thứ ba, gây tổn thất cho cá nhân người khởi kiện; cơ quan hành chính cung cấp thông tin sai lệch.
            Cơ chế giám sát: Hàng năm CADA phải làm báo cáo năm, trong đó chỉ ra những cơ quan hành chính gặp phải những khó khăn nào trong cung cấp thông tin. Theo yêu cầu của CADA, cán bộ đầu mối tại các cơ quan hành chính sẽ báo cáo và thống kê cho CADA số liệu: nhận bao nhiêu đơn yêu cầu cung cấp thông tin, cung cấp bao nhiêu đơn, từ chối bao nhiêu đơn. Sau đó, CADA phải lập danh sách các yêu cầu đã được xử lý. Tuy nhiên, hiện nay chưa có văn bản nào quy định (bắt buộc) các cơ quan hành chính phải làm báo cáo gửi CADA về việc họ nhận được bao nhiêu đơn yêu cầu cung cấp thông tin một năm, nên CADA không thể thống kê con số chính xác.