Phổ biến, giáo dục pháp luật là một nhiệm vụ quan trọng trong công tác quản lý nhà nước, quản lý xã hội. Bộ trưởng đánh giá như thế nào về kết quả thực hiện nhiệm vụ này trong thời gian qua?
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long: Kể từ năm 2013, Ngày Pháp luật Việt Nam đã được triển khai đồng bộ trên cả nước; thực sự trở thành sự kiện chính trị, pháp lý của đất nước, góp phần nâng cao ý thức của cán bộ, nhân dân sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật. Hiểu biết pháp luật và ý thức chấp hành pháp luật của cán bộ, công chức, viên chức và nhân dân từng bước được nâng cao, góp phần tích cực vào việc phát triển KT - XH, ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội và tăng cường quản lý nhà nước bằng pháp luật. Tình hình vi phạm pháp luật do không hiểu biết pháp luật có chiều hướng giảm, qua đó khẳng định vị trí, vai trò của công tác phổ biến, giáo dục pháp luật (PBGDPL) trong đời sống pháp luật của đất nước.
Công tác PBGDPL đã thực sự trở thành nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị. Đã có sự tham gia, vào cuộc của các cấp, các ngành theo tinh thần xã hội hóa; cơ bản bảo đảm được quyền thông tin về pháp luật của công dân. Nội dung PBGDPL ngày càng bám sát công tác xây dựng, thi hành và bảo vệ pháp luật, với nhu cầu cuộc sống. Cùng với việc phổ biến các quy định của pháp luật, công tác này đã chú trọng hơn đến giáo dục ý thức pháp luật gắn với hành vi thực thi pháp luật. Việc PBGDPL đối với các luật, pháp lệnh được chú trọng ngay từ giai đoạn soạn thảo, lấy ý kiến hoặc ngay sau khi được ban hành; tập trung vào nội dung chính sách pháp luật, những điểm mới, gắn với vấn đề dư luận xã hội quan tâm hoặc cần định hướng dư luận; các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.
Bên cạnh việc duy trì, phát triển các hình thức PBGDPL truyền thống, các bộ, ngành, địa phương đã sáng tạo, áp dụng nhiều hình thức, mô hình PBGDPL mới, phù hợp với đối tượng, địa bàn; tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL. Công tác phối hợp lồng ghép để khai thông và sử dụng có hiệu quả các nguồn lực được chú trọng với việc đề cao vai trò tư vấn, tham mưu của Hội đồng phối hợp PBGDPL các cấp đã được chú trọng. Tổ chức bộ máy, cán bộ làm công tác PBGDPL được củng cố, kiện toàn và hoạt động ngày càng thiết thực, hiệu quả. Kinh phí và các điều kiện bảo đảm cho công tác PBGDPL được quan tâm hơn. Hoạt động xã hội hóa bước đầu được triển khai, phát huy trách nhiệm xã hội của đội ngũ luật sư, luật gia trong công tác PBGDPL. Những kết quả nêu trên đã khẳng định công tác PBGDPL đang thực sự trở thành cầu nối để đưa pháp luật vào cuộc sống, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước, xã hội bằng pháp luật.
Hội Phụ nữ tích cực tuyên truyền pháp luật cho các hội viên |
Có một số ý kiến cho rằng, hiện nay công tác PBGDPL vẫn chưa thực sự đi vào đời sống. Vậy theo Bộ trưởng, Ngày Pháp luật Việt Nam đã góp phần như thế nào vào quá trình PBGDPL cũng như nâng cao nhận thức của người dân?
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long: Những năm qua, Đảng, Nhà nước, các bộ, ngành, đoàn thể và địa phương đã có nhiều cố gắng, nỗ lực đẩy mạnh và tăng cường công tác PBGDPL. Tuy nhiên, cũng phải thẳng thắn nhìn nhận rằng có lúc, có thời điểm công tác này còn mang tính phong trào, chưa đi vào thực chất nên chưa đáp ứng được kỳ vọng, mong mỏi của các tầng lớp nhân dân. Có nhiều nguyên nhân, cả khách quan và chủ quan như nhận thức chưa đầy đủ về vị trí, vai trò của pháp luật nói chung và của công tác PBGDPL nói riêng trong đời sống xã hội; thể chế, chính sách về PBGDPL chưa hoàn thiện, sự phức tạp, biến động thường xuyên của hệ thống pháp luật; sự chưa vào cuộc của các cấp ủy, chính quyền ở một số địa phương. Đặc biệt, những năm qua, chúng ta dành nhiều nguồn lực đầu tư cho công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật mà chưa quan tâm đầu tư đúng mức cả về nguồn nhân lực, vật lực cho công tác tổ chức thi hành pháp luật, đưa pháp luật vào cuộc sống nên công tác này còn chưa theo kịp với công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật. Chính những bất cập, hạn chế, thậm chí là tiêu cực trong thi hành pháp luật, đặc biệt là các vi phạm pháp luật không được xử lý nghiêm từ phía các cơ quan công quyền, lại tác động ngược, tiêu cực đến nhận thức và tình cảm, niềm tin pháp luật của nhân dân.
Ngày Pháp luật được tổ chức trong cả nước, với các nội dung, hình thức tổ chức thiết thực, không phô trương mà đi sâu và gắn liền với nhiệm vụ trọng tâm về xây dựng và thi hành pháp luật của các bộ, ngành, địa phương; đặc biệt là với sự vào cuộc, tham gia của cả hệ thống chính trị, của chính từng người dân trong ngày hội tôn vinh Hiến pháp, pháp luật... Chính vì thế, sẽ là điểm nhấn quan trọng tạo nên một phong trào rộng lớn trong toàn Đảng, toàn dân, toàn quân, trong các ngành, các cấp để hình thành, củng cố ở mỗi cán bộ, công chức, viên chức, đảng viên và nhân dân ý thức về trách nhiệm của cá nhân, tổ chức, cơ quan mình trong việc tuân thủ, chấp hành pháp luật, để mỗi người tự giác trở thành một thẩm phán của chính mình trong thực hành “Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật”. Với ý nghĩa đó, Ngày Pháp luật Việt Nam sẽ góp phần tích cực vào quá trình PBGDPL và nâng cao nhận thức pháp luật của mỗi người dân Việt Nam.
Hiện nay, công nghệ thông tin đang phát triển mạnh mẽ đặt ra nhiều cơ hội và cũng không ít thách thức đối với công tác PBGDPL. Trước bối cảnh đó, xin Bộ trưởng cho biết trong thời gian tới cần có những đổi mới gì trong công tác PBGDPL?
Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long: Công nghệ thông tin ngày càng giữ vai trò quan trọng không thể thiếu trong các lĩnh vực đời sống xã hội. Thời gian qua, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL cũng ngày càng được các cấp, các ngành quan tâm thực hiện thông qua việc thông tin pháp luật, đăng tải công khai các văn bản quy phạm pháp luật, dự thảo văn bản để lấy ý kiến trên cổng/trang thông tin điện tử; thi tìm hiểu pháp luật, tư vấn pháp luật trực tuyến; sử dụng mạng xã hội (youtube, facebook, fanpage) trong PBGDPL thu hút đông đảo cán bộ, nhân dân tham gia.
Thời gian tới, tôi cho rằng cần nghiên cứu, thay đổi cách thức PBGDPL theo hướng Nhà nước quan tâm hơn đến việc tạo điều kiện cho công dân tiếp cận, tìm hiểu pháp luật; chú trọng công tác thông tin pháp luật; PBGDPL đối với những lĩnh vực, địa bàn, đối tượng đặc thù, đồng thời tăng cường huy động sự tham gia, hỗ trợ của các tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân trong công tác này. Bên cạnh đó, tiếp tục tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin xây dựng cổng thông tin về PBGDPL; phát huy các mạng xã hội trong PBGDPL. Hiện nay, Bộ Tư pháp đã xây dựng và trình Thủ tướng Chính phủ xem xét, ban hành Đề án “Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác PBGDPL giai đoạn 2018 - 2021” với nhiều giải pháp mang tính đột phá về ứng dụng công nghệ thông tin nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác PBGDPL.
Tôi mong muốn công tác PBGDPL cần được đổi mới theo hướng hòa cùng với sự phát triển KT - XH của đất nước, được thực hiện thường xuyên, liên tục, thực chất, là công việc hàng ngày để việc học tập, tìm hiểu pháp luật và chấp hành pháp luật trở thành công việc tự thân của mỗi người.
Xin cảm ơn ông!
Đình Khoa thực hiện