Tham dự kiểm tra về phía địa phương có đồng chí Trương Bốn - Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Quảng Nam, đại diện Phòng Tư pháp huyện Bắc Trà My; đồng chí Nguyễn Cao Thanh – Bí thư Đảng ủy xã; đồng chí Trần Ngọc Thương – Chủ tịch UBND xã; đồng chí Hồ Thạch Quang – Chủ tịch Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam xã cùng một số công chức chuyên môn có liên quan của xã Trà Dương, huyện Bắc Trà My, tỉnh Quảng Nam.
Nội dung kiểm tra tập trung vào công tác xây dựng, ban hành văn văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; việc tổ chức đánh giá, công nhận đạt chuẩn tiếp cận pháp luật; việc triển khai công tác hòa giải ở cơ sở trên địa bàn; thuận lợi, khó khăn, vướng mắc và các đề xuất, kiến nghị của địa phương đối với công tác hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật. Đặc biệt, Đoàn kiểm tra tiến hành kiểm tra thực tế hồ sơ đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, hồ sơ trong công tác hòa giải ở cơ sở được lưu trữ tại UBND xã và các tài liệu liên quan đến nội dung kiểm tra.
Qua kiểm tra cho thấy, công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật đã được Ủy ban nhân dân quan tâm triển khai thực hiện. Đối với công tác đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, trong năm 2023, Ủy ban nhân dân xã đã phân công cụ thể các công chức đầu mối để phụ trách các tiêu chí, chỉ tiêu tiếp cận pháp luật. Qua kiểm tra thực tế hồ sơ cho thấy có một số nội dung chỉ tiêu tiếp cận pháp luật xã đã tổ chức triển khai thực hiện tương đối tốt như đã có danh mục thông tin phải công khai, trong đó quy định cụ thể thời hạn, thời điểm, hình thức công khai; việc thực hiện tiêu chí dân chủ ở cơ sở; việc tổ chức tiếp công dân, tiếp nhận kiến nghị, phản ánh, thủ tục hành chính bảo đảm đúng quy định, có tài liệu kiểm chứng đầy đủ…Tuy nhiên, bên cạnh đó, qua kiểm tra cho thấy, việc lập hồ sơ đề nghị công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật còn chưa bảo đảm thời hạn theo quy định; một số chỉ tiêu chưa có hoặc chưa có đầy đủ tài liệu kiểm chứng (bảo đảm kinh phí cho công tác PBGDPL, việc triển khai các mô hình, hình thức thông tin, PBGDPL hiệu quả….); một số nội dung chấm điểm còn chưa phản ánh đúng thực tế kết quả triển khai (ban hành Kế hoạch PBGDPL).
Đối với công tác hòa giải ở cơ sở, Ủy ban nhân dân xã đã ban hành các văn bản triển khai thực hiện Luật Hòa giải ở cơ sở, quan tâm củng cố, kiện toàn đội ngũ hòa giải viên. Hiện nay, trên địa bàn xã có 04 tổ hòa giải hoạt động tại 04 thôn với 20 hòa giải viên, bảo đảm mỗi tổ hòa giải đều có hòa giải viên là nữ. Việc bầu, công nhận hòa giải viên, tổ trưởng tổ hòa giải được thực hiện theo quy định. Tuy nhiên, tỷ lệ hòa giải thành năm 2022 chưa cao 76,9% (20/26 vụ); việc ghi chép Sổ theo dõi hoạt động hòa giải ở cơ sở còn thiếu; tỷ lệ tổ hoà giải được hỗ trợ kinh phí theo đúng mức chi và tỷ lệ vụ, việc hoà giải được hỗ trợ thù lao cho hoà giải viên theo đúng mức ch còn thấp….
Kết luận kiểm tra, đồng chí Ngô Quỳnh Hoa, Phó Vụ trưởng Vụ PBGDPL, Bộ Tư pháp chia sẻ với những khó khăn của xã Trà Dương trong bối cảnh phải đảm nhận khối lượng công việc ngày càng nhiều, nguồn lực hạn chế nhưng vẫn tích cực, nỗ lực triển khai công tác hòa giải ở cơ sở, đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật. Hồ sơ, tài liệu kiểm chứng đã cho thấy UBND xã đã tổ chức triển khai một số chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật tương đối bài bản. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được, qua kiểm tra cụ thể hồ sơ, tài liệu cho thấy công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức triển khai của xã trong triển khai nhiệm vụ đối với một số chỉ tiêu, tiêu chí tiếp cận pháp luật còn chưa cụ thể. Một số nhiệm vụ, các chỉ tiêu còn thiếu tài liệu kiểm chứng. Đồng chí Trưởng đoàn kiểm tra nhấn mạnh để triển khai và nâng cao hiệu quả công tác đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật, chính quyền xã Trà Dương cần quan tâm triển khai một số nội dung sau đây: Đối với công tác chuẩn tiếp cận pháp luật, cần tiếp tục nhận thức đúng, nhận thức đầy đủ về việc thực hiện chuẩn tiếp cận pháp luật nhằm xây dựng môi trường pháp lý lành mạnh, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của người dân theo Hiến pháp và pháp luật. Việc đánh giá, công nhận xã đạt chuẩn tiếp cận pháp luật theo Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg và Thông tư số 09/2021/TT-BTP là nhiệm vụ thường xuyên, độc lập và phải bảo đảm thực chất, tránh hình thức. Trong quá trình triển khai nhiệm vụ nếu có khó khăn, vướng mắc thì cần kịp thời đề nghị cơ quan có thẩm quyền cấp trên giải quyết. Công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành, tổ chức triển khai đánh giá chuẩn tiếp cận pháp luật của xã cần được thực hiện nghiêm túc, sát sao hơn nữa, ban hành kịp thời kế hoạch thực hiện hằng năm trong đó phân công rõ trách nhiệm của các công chức chuyên môn có liên quan trong phụ trách, theo dõi, chấm điểm từng tiêu chí, chỉ tiêu gắn với nhiệm vụ chuyên môn đang thực hiện. Quan tâm bố trí kinh phí cho công tác PBGDPL, hòa giải ở cơ sở, chuẩn tiếp cận pháp luật, quan tâm tập huấn cho đội ngũ tuyên truyền viên pháp luật; có giải pháp khắc phục, nâng cao các chỉ tiêu còn đạt tỷ lệ thấp. Đối với công tác hòa giải ở cơ sở, cần tăng cường tập huấn nâng cao kiến thức, kỹ năng hòa giải ở cơ sở cho các hòa giải viên, đặc biệt kỹ năng ghi chép Sổ theo dõi hoạt động hòa giải ở cơ sở, đặc biệt quan tâm hỗ trợ kinh phí cho tổ hoà giải, hoà giải viên, các vụ việc hòa giải bảo đảm đúng các mức chi và hồ sơ, thủ tục theo quy định.
Bên cạnh đó, đồng chí Ngô Quỳnh Hoa cũng đề nghị Sở Tư pháp tỉnh Quảng Nam, Phòng Tư pháp huyện Bắc Trà My cần quan tâm, chỉ đạo, hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, theo dõi việc thực hiện nhiệm vụ của các xã trên địa bàn, chú trọng tổ chức tập huấn, kiểm tra chuyên đề về Quyết định số 25/2021/QĐ-TTg, Thông tư số 09/2021/TT-BTP và Quyết định số 1723/QĐ-BTP để từ đó để hỗ trợ, giải đáp các vấn đề mà cơ sở còn lúng túng, khó khăn, vướng mắc…Đối với công tác hòa giải ở cơ sở, cần nghiên cứu xây dựng Chương trình/Kế hoạch phối hợp công tác với một số cơ quan như Hội luật gia, đoàn luật sư, Tòa án… cùng cấp để huy động những người có kiến thức, kinh nghiệm tham gia tư vấn, hỗ trợ hoạt động hòa giải./.
Lê Nguyên Thảo
Vụ Phổ biến, giáo dục pháp luật