Ngày 20/6/2013, Luật hoà giải ở cơ sở được ban hành, Sở Tư pháp tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh Thái Bình đã ban hành Kế hoạch số 65/KH-UBND ngày 11/11/2013 triển khai thi hành Luật nhằm tổ chức triển khai thực hiện thống nhất, đồng bộ và hiệu quả Luật hòa giải ở cơ sở trên địa bàn tỉnh; tuyên truyền sâu rộng vai trò, ý nghĩa của công tác hòa giải ở cơ sở. Đồng thời nâng cao nhận thực của các cấp, các ngành, các cơ quan, tổ chức và nhân dân về vị trí, vai trò của công tác hòa giải ở cơ sở, tạo sự chuyển biến cơ bản, hiệu quả trong công tác hòa giải. Sở tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh tổ chức Hội nghị quán triệt Luật hoà giải ở cơ sở cho đại diện lãnh đạo chủ chốt các sở, ban, ngành của tỉnh; đại diện lãnh đạo các huyện, thành phố, lãnh đạo Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và các tổ chức thành viên của Mặt trận ở cấp tỉnh, huyện; báo cáo viên pháp luật cấp tỉnh, huyện.
Hiện nay toàn tỉnh có 2.058 tổ hoà giải với 14358 hoà giải viên (trong đó, nam là 9.936 người, nữ có 4.395 người). Các tổ hoà giải và hoà giải viên đều được Ủy ban nhân dân cấp xã ra quyết định công nhận theo quy định của pháp luật, đồng thời thường xuyên được củng cố, kiện toàn. 100% các tổ hòa giải, hòa giải viên sau khi được củng cố, kiện toàn hàng năm đều được học tập, bồi dưỡng kiến thức pháp luật, nghiệp vụ hòa giải.
Từ năm 2014- tháng 30/6/2018 các tổ hoà giải đã thực hiện hoà giải 21.306 việc, số vụ việc hòa giải thành 17.534 (đạt tỷ lệ trên 82%). Công tác hòa giải đã giúp cho mỗi công dân thấy rõ trách nhiệm của mình trước lợi ích chung của cộng đồng, của xã hội. Kết quả hoà giải góp phần tiết kiệm thời gian, công sức, tiền bạc của nhân dân cũng như giảm bớt gánh nặng cho chi tiêu ngân sách nhà nước. Hoà giải cũng chính là hình thức thích hợp để giải quyết tận gốc, mang tính giáo dục cao đối với các trường hợp chưa cần thiết đưa đến các cơ quan nhà nước có thẩm quyền giải quyết. Đây còn là một cách thức hết sức tự nhiên để tuyên truyền pháp luật đến với mỗi người dân, giáo dục con người tình nhân ái, sống có trách nhiệm và tuân theo pháp luật trong tinh thần hoà hợp cộng đồng. Nhiều đơn vị cấp xã làm tốt công tác này như Hòa Tiến, Thái Hưng (Hưng Hà); Bình Định, Thanh Tân, Thị trấn Thanh Nê (Kiến Xương); Thái Hòa, Thụy Liên (Thái Thụy); Vũ Hội, Tân Phong (Vũ Thư)…
Công tác phổ biến, tuyên truyền Luật hòa giải ở cơ sở có sự chuyển biến tích cực, ngày càng đi vào chiều sâu, được thực hiện bằng nhiều giải pháp, hình thức tuyên truyền phong phú như: Biên soạn, phát hành tài liệu; tổ chức hội nghị, bồi dưỡng, tập huấn kiến thức pháp luật; lồng ghép với tuyên truyền văn bản pháp luật khác; thông qua các phương tiện thông tin đại chúng ở địa phương; thông qua các hoạt động hưởng ứng, tham gia Hội thi Hòa giải viên giỏi toàn quốc; qua các hoạt động hưởng ứng thực hiện “Ngày pháp luật”… đã tuyên truyền cho cán bộ nhân dân hiểu biết thêm về vai trò, ý nghĩa của công tác hoà giải, tạo ý thức tôn trọng pháp luật, tăng cường sự đoàn kết giúp đỡ nhau trong cuộc sống hàng ngày.
Việc biên soạn, phát hành tài liệu nghiệp vụ công tác hoà giải ở cơ sở từ nhiều năm qua được ngành Tư pháp đặc biệt quan tâm. Đã biên tập và phát hành 8.000 cuốn tài liệu giới thiệu nội dung của Luật hòa giải ở cơ sở, 5.500 cuốn sách bồi dưỡng nghiệp vụ cho đội ngũ hoà giải viên, kịp thời in ấn 3.000 cuốn Sổ theo dõi hoạt động hòa giải ở cơ sở và một số tài liệu liên quan … cấp phát tới tất cả các tổ hoà giải trong toàn tỉnh. Ngoài ra đã in hàng vạn tờ rơi, tờ gấp giới thiệu trích dẫn những quy định của pháp luật liên quan đến công tác hoà giải để làm tài liệu cho các hoà giải viên.
Công tác đào tạo, bồi dưỡng, cập nhật kiến thức pháp luật, kỹ năng nghiệp vụ hòa giải cho đội ngũ hoà giải viên được tổ chức thường xuyên. Cấp tỉnh đã tổ chức 04 hội nghị; cấp huyện và xã đã tổ chức gần 1.200 hội nghị chuyên đề hoặc hội nghị lồng ghép tập huấn cho đội ngũ làm công tác quản lý nhà nước về hòa giải ở cơ sở; cán bộ, công chức của tổ chức chính trị - xã hội được giao nhiệm vụ theo dõi, hướng dẫn công tác hòa giải ở cơ sở và hòa giải viên. Các ngành, đoàn thể căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao đã tổ chức nhiều buổi tập huấn cho thành viên của mình với nội dung, hình thức phù hợp điều kiện thực tế.
Hằng năm, Sở Tư pháp tổ chức các lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức cho cán bộ Tư pháp các cấp về những nội dung liên quan đến công tác quản lý chỉ đạo hoạt động hoà giải. Phối hợp với Hội Phụ nữ, Hội Nông dân tỉnh tổ chức nhiều đợt tập huấn nghiệp vụ cho tổ trưởng tổ hoà giải và hoà giải viên là hội viên của các tổ chức hội. Chỉ đạo Phòng Tư pháp các huyện, thành phố hàng năm tổ chức các lớp bồi dưỡng nghiệp vụ cho các tổ trưởng hoà giải; in ấn và phát hành nhiều tài liệu cần thiết để cung cấp cho các tổ hoà giải. Các xã, phường, thị trấn đã tổ chức tập huấn bằng nhiều hình thức khác nhau và cung cấp những tài liệu có liên quan trong các sách báo, tạp chí để phục vụ cho công tác hoà giải.
Để kịp thời động viên, khuyến khích những tổ chức, cá nhân có thành tích trong công tác, hằng năm Sở Tư pháp tổ chức đánh giá và khen thưởng cho các tập thể, cá nhân có thành tích xuất sắc trong công tác Tư pháp, trong đó có công tác hòa giải ở cơ sở.
Hiệu quả của hoạt động hòa giải ở cơ sở được cán bộ và nhân dân ghi nhận, đánh giá cao. Thông qua hoạt động hòa giải ở cơ sở đã góp phần nâng cao hiệu quả công tác phổ biến, giáo dục pháp luật trên địa bàn tỉnh; từng bước hình thành trong nhân dân ý thức tự giác chấp hành pháp luật, sống và làm việc theo Hiến pháp, pháp luật.
Hạnh Nga
Sở Tư pháp Thái Bình